Εταιρείες που -με υπερβολική ευκολία ίσως- είχαν φτάσει την αποτίμησή τους σε επίπεδα άνω του ενός δισ. δολαρίων εξαφανίζονται από τον επιχειρηματικό χάρτη.
Η είδηση για την κατάρρευση της WeWork, μίας εταιρείας που εμφανιζόταν ως «καυτή» startup κατά τα χρόνια πριν την εκδήλωση της πανδημίας του κορωνοϊού, προκάλεσε μία κάποια αίσθηση αν και τα προβλήματά της ήταν χρόνια.
Η αποτίμηση της εταιρείας είχε φτάσει ως και τα 47 δισ. δολάρια και όπως προέκυψε από τον φάκελο που κατέθεσε τον περασμένο Νοέμβριο στο αρμόδιο δικαστήριο ζητώντας την επικύρωση της διαδικασίας αναδιοργάνωσής της και την προστασία από τους πιστωτές της, οι συνολικές της υποχρεώσεις διαμορφώνονται σε 19 δισ. δολάρια και η αξία των περιουσιακών της στοιχείων σε περίπου 15 δισ. δολάρια.
Η WeWork είχε φτάσει να αποτελεί τον μεγαλύτερο ενοικιαστή χώρων γραφείων στο Μανχάταν, τη δεύτερη ακριβότερη περιοχή για γραφεία στον δυτικό κόσμο μετά το Λονδίνο. Με παρουσία σε 700 σημεία σε 39 χώρες, 12.000 εργαζόμενους και χρηματοδότες όπως η SoftBank και το επενδυτικό ταμείο της Σαουδικής Αραβίας, λίγοι ίσως θα περίμεναν μια τέτοια εξέλιξη
Όμως η WeWork δεν είναι μόνη, έστω και αν η πορεία της προς την πτωχευτική διαδικασία ήταν προδιαγραμμένη. Άλλωστε, από τα τέλη του 2019 ήταν μάλλον φανερό ότι οι μέρες… δόξας της WeWork ήταν παρελθόν.
Χρονιά αντοχής
To 2023 είναι χρονιά αντοχής για όσους αναζητούν χρηματοδότηση και πρώτη στη γραμμή της δοκιμασίας βρίσκονται οι startups, οι νεοφυείς επιχειρήσεις όπως συνηθίζουμε να τις λέμε.
Το περιβάλλον περιγράφει ανάγλυφα η Hilary Wiek, επικεφαλής στρατηγικής της Pitchbook, εταιρείας που παρακολουθεί από κοντά τις εξελίξεις στις χρηματοδοτήσεις. «Η συγκέντρωση κεφαλαίων συνέχισε να είναι δύσκολη κατά την περίοδο από την αρχή του έτους ως τον Σεπτέμβριο του 2023… Τα συνολικά ιδιωτικά κεφάλαια που αντλήθηκαν είναι μειωμένα κατά περίπου 14%» σε σύγκριση με πέρυσι, αναφέρει. Υπάρχουν κάποια καλά νέα για την ήπειρό μας. «Με βάση το μερίδιο των αντληθέντων κεφαλαίων, η Ευρώπη αυξήθηκε το 2023, αντιστρέφοντας την απότομη πτώση από το 2021 έως το 2022», σημειώνει η Wiek, όμως αυτό δεν επηρεάζει σημαντικά την συνολική εικόνα που αποτυπώνεται με σκούρα χρώματα.
Στο δεύτερο τρίμηνο του 2023 οι χρηματοδοτήσεις υποχώρησαν κατά 49% διεθνώς και περιορίστηκαν στα 64,6 δισ. δολάρια σύμφωνα με στοιχεία της Crunchbase. Η συρρίκνωση ήταν αναμενόμενη. Μετά την αφθονία φθηνού χρήματος τα προηγούμενα χρόνια και κυρίως κατά την περίοδο της πανδημίας έρχεται η ώρα της διόρθωσης, όπως συνηθίζουν να λένε οι αναλυτές ή η ώρα της αλήθειας, όπως θα έλεγε κάποιος που δεν έχει πολλές σχέσεις με τις αγορές κεφαλαίων.
Η μαζική εξαφάνιση των μονόκερων
Εταιρείες που -με υπερβολική ευκολία ίσως- είχαν φτάσει την αποτίμησή τους σε επίπεδα άνω του ενός δισ. δολαρίων, εξασφαλίζοντας έτσι τον τίτλο του μονόκερου, εξαφανίζονται από τον επιχειρηματικό χάρτη. Η βρετανική Hopin, που δρατηριοποιείτο στον χώρο των virtual events και είχε τον τίτλο της ταχύτερα αναπτυσσόμενης ευρωπαϊκής startup, είχε αποτίμηση που είχε φτάσει τα 7,8 δισ. δολάρια. Τον περασμένο Αύγουστο υποχρεώθηκε σε ανώμαλη προσγείωση και πούλησε ό,τι απέμεινε από τα περιουσιακά της στοιχεία και το πελατολόγιο για μόλις 15 εκατ. δολάρια.
Η Bird, που δραστηριοποιείτο στον τομέα της μικροκινητικότητας με ηλεκτρικά πατίνια και σκούτερ είχε ελπίσει πως θα γινόταν μονόκερος και η αποτίμηση των 775 εκατ. δολαρίων συνηγορούσε υπέρ αυτής της αισιοδοξίας. Σήμερα η εταιρεία αποτιμάται μόλις 7 εκατ.
Σύμφωνα με στοιχεία της Pitchbook που επικαλούνται οι New York Times, 3.200 εταιρείες που είχαν λάβει συνολική χρηματοδότηση ύψους 27,2 δισ. δολαρίων από ιδιωτικά επιχειρηματικά κεφάλαια υποχρεώθηκαν να βάλουν λουκέτο φέτος.
Βεβαίως υπάρχουν εταιρείες που δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα, προς το παρόν τουλάχιστον. Η OpenAI έχει το δικαίωμα να αισθάνεται ασφάλεια, με την Microsoft στο πλευρό της και αυτή η παρουσία έπαιξε ρόλο στην τρικυμία του περασμένου Νοεμβρίου. Γενικότερα στον χώρο της τεχνητής νοημοσύνης υπάρχει μεγάλη κινητικότητα, καθώς μεγάλα ονόματα από κάθε κλάδο σπεύδουν να τοποθετηθούν και να αποκτήσουν πρόσβαση σε τεχνογνωσία και υπηρεσίες.
Όμως βρισκόμαστε πολύ μακριά από την εποχή της απόλυτης ευφορίας για οποιαδήποτε δραστηριότητα μπορούσε να χρησιμοποιήσει τον όρο “startup” δίπλα στον τίτλο της και το πόσο τρικυμιώδης είναι η κατάσταση στην αγορά μας δείχνει η περίπτωση της Klarna.
Η fintech που δραστηριοποιείται και στη χώρα μας με την υπηρεσία άτοκων δόσεων (ή Buy-Now-Pay-Later αν επιμένετε) είδε την αποτίμησή της το 2022 να υποχωρεί από τα 45,6 δισ. δολάρια σε 6,5 δισ. δολάρια, με τους επενδυτές να εμφανίζονται επιφυλακτικοί για το μέλλον της Klarna σε μία περίοδο νομισματικής σύσφιξης, δηλαδή αυξανόμενων τραπεζικών επιτοκίων. Σήμερα η εταιρεία αποτιμάται περίπου 8 δισ., πολύ μακριά από τη θεαματική αποτίμηση του παρελθόντος. H Klarna παραμένει μονόκερος, άλλοι δεν έχουν την ίδια τύχη.
Θυμάστε το Buzzfeed; Η εταιρεία πίσω από τη διάσημη ιστοσελίδα με εύπεπτη θεματολογία είναι εισηγμένη στην Wall Street με τη μετοχή της να σέρνεται στα 30 λεπτά του δολαρίου. Μόλις πριν από δύο χρόνια, η μετοχή έβλεπε τον κόσμο από το ύψος των 10 δολαρίων και στο διάστημα που μεσολάβησε έχει χάσει το 96,7% της αξίας της. Μία άλλη περίπτωση είναι αυτή της Snap, του γνωστού Snapchat, που το μακρινό 2017 είχε τη μετοχή της στα 27 δολάρια. Το 2021 και το 2022 έφτασε και ξεπέρασε τα 70 δολάρια αλλά έκτοτε μπήκε σε καθοδική πορεία και τώρα κινείται στην περιοχή των 15 δολαρίων. Αν ψάχνετε και για άλλα παραδείγματα, το Crunchbase έχει διαθέσιμη μία σχετική… νεκρολογία.
Βεβαίως δεν χρειάζεται να είναι μία επιχείρηση μονόκερος για να βρεθεί στο χρονοντούλαπο. Σύμφωνα με την εταιρεία Carta, που παρέχει χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε εταιρείες στην Καλιφόρνια, 87 startups που ήταν εγγεγραμμένες στην πλατφόρμα της και είχαν «σηκώσει» τουλάχιστον 10 εκατ. δολάρια η καθεμία, είναι πλέον παρελθόν. Πρόκειται για αριθμό διπλάσιο σε σύγκριση με πέρυσι, ενώ 34 από τις -πρώην πια- εταιρείες είχαν φτάσει σε δεύτερο γύρο χρηματοδότησης, είχαν προλάβει δηλαδή να κάνουν μερικά βήματα.
Το 2024 αναμένεται να είναι αρκετά απαιτητικό για τις εταιρείες που αναζητούν χρηματοδότηση, ωστόσο υπάρχουν κάποια σημάδια που δικαιολογούν μία σχετική αισιοδοξία.
Τυχόν χαλάρωση των νομισματικών λουριών από την ΕΚΤ και την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ, μέσω της μείωσης των επιτοκίων, μπορεί να ανοίξει σταδιακά τις γραμμές χρηματοδότησης (και) για τις νεοφυείς επιχειρήσεις, τόσο εκείνων που ονειρεύονται να γίνουν μονόκεροι όσο και εκείνων που έχουν πιο ταπεινές επιδιώξεις. Ωστόσο, μέχρι να συμβεί αυτό και μέχρι οι σχετικές ενέργειες να αρχίσουν να αποτυπώνονται στην πραγματική οικονομία μεσολαβεί ένα κάποιο χρονικό διάστημα. Στη διάρκεια του οποίου, όποιος δεν έχει αντοχή θα υποχρεωθεί σε ανώμαλη προσγείωση.
