H σχέση Donald Trump – Elon Musk, τα συμβόλαια της SpaceX και τα σημεία μιας ενδεχόμενης τριβής μεταξύ των δύο αντρών.
Πολυδισεκατομμυριούχος, πολύτεκνος, μετανάστης, απρόβλεπτος, δημιουργικός, τολμηρός, είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που αποδίδονται στον Elon Musk, τον άνθρωπο που υποστήριξε όσο λίγοι την υποψηφιότητα του Donald Trump.
«Έχουμε ένα νέο αστέρι, ένα αστέρι γεννιέται – Elon», έγραψε ο Trump λίγες ώρες μετά τη θριαμβευτική του νίκη που τον φέρνει στον Λευκό Οίκο μετά από 4 χρόνια απουσίας. Αλλά αυτή η σχέση δεν ήταν πάντοτε τέτοια.
Πάμε στο 2017, για την ακρίβεια στην 1η Ιουνίου 2017. Ο Trump έχει συμπληρώσει περίπου έξι μήνες στον Λευκό Οίκο και αποφασίζει την απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα. Ο Musk, που μετέχει σε δύο επιτροπές που έχει συστήσει ο Trump, παραιτείται.
«Η κλιματική αλλαγή είναι πραγματική. Η αποχώρηση από το Παρίσι δεν είναι καλή για την Αμερική και τον κόσμο», γράφει ο Musk. Πολλοί θεώρησαν ότι ο Musk διόρθωνε το λάθος που είχε κάνει τον Φεβρουάριο του ίδιου έτους, όταν είχε δεχθεί να συμμετάσχει στις δύο επιτροπές.
«Στόχος μου είναι να επιταχύνω τη μετάβαση του κόσμου στη βιώσιμη ενέργεια και να βοηθήσω να γίνει η ανθρωπότητα ένας πολιτισμός πολλών πλανητών, κάτι που θα δημιουργήσει εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας και ένα εμπνευστικό μέλλον για όλους», έγραφε εκείνον τον Φεβρουάριο, αλλά 4 μήνες μετά το γυαλί έσπασε. Αυτή την επεισοδιακή συνεργασία θυμήθηκαν αρκετοί τις πρώτες ημέρες μετά τις προεδρικές εκλογές του 2024 και διαβλέπουν (τουλάχιστον) ένα σημείο τριβής.
Ο Trump δεν δείχνει φίλος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και λίγα μόλις 24ωρα μετά την εκλογή του τα hedge funds που στοιχημάτισαν στις διεθνείς αγορές κατά των εταιρειών της πράσινης ενέργειας έβγαλαν κέρδη 1,2 δισ. δολαρίων. Στον αντίποδα, η Tesla του Musk είναι κατά πολλούς (αν όχι για όλους) η εταιρεία που είναι πρωτοπόρα στην ηλεκτροκίνηση και στην αυτόνομη οδήγηση. Η Tesla επιχειρεί να πάει στο επόμενο επίπεδο των οχημάτων που θα είναι πλήρως αυτόνομα, δεν θα έχουν καν πεντάλ και τιμόνι, όμως για να κυκλοφορήσουν στους αμερικανικούς δρόμους θα απαιτηθούν σχετικές εγκρίσεις από τις αρμόδιες αρχές.
Ο Trump καλλιεργεί ένα φιλοεπιχειρηματικό προφίλ με μειωμένους φόρους και περιορισμένο έλεγχο και ο Musk θα έχει έναν ρόλο συμβούλου (πάλι) με πιο αυξημένες όμως αρμοδιότητες σε σχέση με το παρελθόν.
Στο οποίο παρελθόν αξίζει να επιστρέψουμε για λίγο. Το 2017, λοιπόν, ο Musk ήταν μέλος δύο επιτροπών που συμβούλευαν τον Trump για θέματα επιχειρηματικότητας. Στις προεδρικές εκλογές όμως που είχαν προηγηθεί -τον Νοέμβριο του 2016- ο Musk είχε ψηφίσει Δημοκρατικούς, όπως ο ίδιος είχε αναφέρει κάποια στιγμή. Ήταν μία περίοδος που ο Musk περιέγραφε τον εαυτό του ως «μισό Δημοκρατικό, μισό Ρεπουμπλικανό» και φαίνεται ότι λίγο πιο πίσω στον χρόνο ήταν υπέρ των Δημοκρατικών.
«Υποστήριξα σθεναρά τον Obama για πρόεδρο όμως το Δημοκρατικό Κόμμα σήμερα έχει καταληφθεί από εξτρεμιστές», είχε πει τον Απρίλιο του 2022, ενώ σε ερώτηση για το αν έχει να πει κάτι για τους Ρεπουμπλικανούς και τον Trump είχε επιλέξει τη σιωπή.
Σε ένα γράφημά του ο ίδιος είχε περιγράψει τη σταδιακή του αποστασιοποίηση από τους (μπλε) Δημοκρατικούς και την προσέγγισή του στους (κόκκινους) Ρεπουμπλικανούς.
Πολύτιμα κρατικά συμβόλαια
Όσοι παρακολουθούν τα τεκταινόμενα δεν μπορούν παρά να παρατηρήσουν ότι στον έλεγχο του Musk βρίσκεται και η SpaceX, οι πύραυλοι της οποίας διεκπεραιώνουν τις διαστημικές αποστολές της NASA. Η αμερικανική υπηρεσία Διαστήματος προσβλέπει και στη συνεργασία της Boeing, οι επιδόσεις της οποίας όμως προς το παρόν περισσότερο προβληματισμό προκαλούν παρά αισιοδοξία, οπότε η SpaceX έχει τον πρώτο λόγο και ρόλο.
Η συνεργασία με την NASA αποτελεί σταθερή πηγή εσόδων για την SpaceX, καθώς κάθε αποστολή προς τον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό αποδίδει στην εταιρεία 145 – 260 εκατ. δολάρια, ενώ η εταιρεία θα εισπράξει 843 εκατ. δολάρια για ελεγχόμενη είσοδο του Διεθνούς Διαστημικού Σταθμού στην ατμόσφαιρα της Γης (και την καταστροφή του) το 2030.
Ανεξαρτήτως του πώς θα εξελιχθεί η σχέση Trump – Musk, η σχέση της NASA με την SpaceX θα συνεχίσει να υφίσταται, ανεξαρτήτως του τι μπορεί να λένε οι άσπονδοι φίλοι του νεοεκλεγέντος προέδρου και του στενού του συνεργάτη.
Εξίσου ισχυρή είναι η σχέση της SpaceX με το αμερικανικό Πεντάγωνο. Οι δορυφόροι της SpaceX προσφέρουν τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες στα ουκρανικά στρατεύματα και η εταιρεία του Musk πληρώνεται από το υπουργείο Άμυνας, καθώς και από ιδιώτες για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα. Εκτός από τις υπηρεσίες προς πολίτες η SpaceX ανέπτυξε τον Δεκέμβριο του 2022 μια νέα μονάδα την οποία ονόμασε Starshield με στόχο την παροχή υπηρεσιών προς τις ένοπλες δυνάμεις και τις μυστικές υπηρεσίες. Σύμφωνα με το Reuters, η συγκεκριμένη μονάδα βασίστηκε σε ένα συμβόλαιο ύψους 1,8 δισ. δολαρίων που υπέγραψε η SpaceX με το National Reconnaissance Office, την υπηρεσία των ΗΠΑ που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση κατασκοπευτικών δορυφόρων.
Reality check
Δεν διαφαίνεται ότι τα συγκεκριμένα «χρυσά» συμβόλαια της SpaceX κινδυνεύουν, αφού προς το παρόν δεν υπάρχει ισχυρός ανταγωνιστής. Με τα διαθέσιμα δεδομένα, ουδείς είναι σε θέση να επιχειρηματολογήσει ότι κακώς η SpaceX έχει κερδίσει τις συγκεκριμένες συμβάσεις.
Οπότε, τι θέλει ο Musk;
Το βέβαιο είναι ότι, ακόμα και αν το ήθελε, δεν μπορεί να διεκδικήσει την προεδρία, καθώς δεν έχει γεννηθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως ρητά προβλέπεται από το Σύνταγμα των ΗΠΑ.
Ο ίδιος δηλώνει ότι η οργάνωση America PAC, την οποία δημιούργησε ο ίδιος για να στηρίξει την υποψηφιότητα Trump, θα συνεχίσει τη λειτουργία της ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του 2026 και όποιων άλλων εκλογών μπορεί να προκύψουν στο μεσοδιάστημα.
Όμως δεν είναι βέβαιο ότι θα πρέπει κάποιος να στηρίζεται στα λεγόμενα του Musk χωρίς επιφυλάξεις. Όταν ανέλαβε τον έλεγχο του Twitter τον Οκτώβριο του 2022 ουδείς προέβλεψε ότι θα προχωρούσε σε μαζικές απολύσεις που θα μείωναν το προσωπικό κατά 50%. Η εφαρμογή μιας παρόμοιας πολιτικής σε ομοσπονδιακό επίπεδο δεν φαίνεται να έχει πολλές πιθανότητες επιτυχίας, ενώ ακόμα και ο ίδιος δείχνει να αναγνωρίζει ότι το σχέδιό του για περικοπές δαπανών ύψους τουλάχιστον 2 τρισ. δολαρίων θα προκαλέσει αναταράξεις στην αμερικανική οικονομία.
Το ποσό που υπόσχεται ότι θα περικόψει είναι θηριώδες από μόνο του αλλά είναι επίσης θηριώδες σε σύγκριση με τον συνολικό ομοσπονδιακό προϋπολογισμό ο οποίος για το τρέχον έτος ανέρχεται σε 6,75 τρισ. δολάρια. Ο Musk, λοιπόν, υπόσχεται ότι θα περικόψει δαπάνες που αντιστοιχούν στο 1/3 του προϋπολογισμού των ΗΠΑ και κάτι τέτοιο φαντάζει αδύνατο να συμβεί, εκτός και αν στην κλίνη του Προκρούστη-Musk πέσουν οι δαπάνες για την άμυνα και την κοινωνική ασφάλιση. Τέτοιες περικοπές είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσουν αντιδράσεις και στο εσωτερικό των Ρεπουμπλικανών και θα προσδώσουν νέο ενδιαφέρον στην πολιτική σκηνή των Ηνωμένων Πολιτειών.
Ο Musk, ωστόσο, είναι αισιόδοξος.
«Το μέλλον θα είναι φανταστικό», υποστηρίζει.
Θα δείξει…
Το cover του άρθρου δημιουργήθηκε στο πρόγραμμα DALLE.
