Το 5G μπορεί να αλλάξει δραστικά το χώρο της ναυτιλίας

Οφέλη και πλεονεκτήματα από τη χρήση του 5G στο χώρο της ναυτιλίας.

Για την ελληνική οικονομία, η ναυτιλία αποτελεί έναν από τους πλέον βασικούς τομείς της. Άλλωστε, οι ελληνικές εταιρείες είναι εκ των κορυφαίων σε παγκόσμιο επίπεδο. Με την 5^η γενιά κινητής τηλεφωνίας να υπόσχεται δραστικές αλλαγές στο σύνολο της οικονομίας, ένα ερώτημα που τίθεται είναι κατά πόσον η ναυτιλία είναι ένας από αυτούς τους κλάδους που μπορούν να αξιοποιήσουν τα νέα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Αν ναι, έχει η Ελλάδα την ευκαιρία να ηγηθεί σε παγκόσμιο επίπεδο όσον αφορά στην αξιοποίηση του 5G στο χώρο της ναυτιλίας;

Ένα σημείο που αξίζει επισήμανσης είναι ότι τόσο η Accenture στη δική της έρευνα για τις ευκαιρίες του 5G στην Ελλάδα όσο και η EY στην αντίστοιχη δική της μελέτη περιλαμβάνουν τη ναυτιλία στους κλάδους όπου η συγκεκριμένη τεχνολογία έχει πολλά να προσφέρει. Μάλιστα, οι μελέτες δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις του ευρύτερου κλάδου δείχνουν να έχουν κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες του 5G και τις ευκαιρίες που μπορεί να προσφέρει και ετοιμάζονται να τις αξιοποιήσουν.

• 

• 

Το έξυπνο λιμάνι

Το πρώτο σημείο όπου το 5G έχει αρχίσει να αξιοποιείται είναι το ίδιο το λιμάνι. Ιδίως για τα εμπορευματικά λιμάνια με τις τεράστιες αποθήκες και τους γερανούς που υπάρχουν σε αυτά, το 5G μπορεί να προσφέρει πολλά σε επίπεδα αυτοματοποίησης.

Η πραγματικότητα είναι, βέβαια, ότι σε πολλές περιπτώσεις βλέπουμε αρχικά να χρησιμοποιείται το 4G ως βασική υποδομή δικτύωσης, ωστόσο δεν είναι λίγοι εκείνοι που προσβλέπουν στο 5G προκειμένου να βελτιώσουν την υπάρχουσα κατάσταση. Για παράδειγμα, στα λιμάνια οι ρομποτικοί γερανοί και οι αυτοματοποιημένες αποθήκες μπορούν να αλλάξουν ριζικά τον τρόπο λειτουργίας των συγκεκριμένων εγκαταστάσεων και να βελτιώσουν σε τεράστιο βαθμό τη διαχείριση των εμπορευμάτων που καταφθάνουν με τα πλοία.

Με δεδομένο ότι τα εμπορευματικά λιμάνια είναι εγκαταστάσεις με τεράστιο μέγεθος ήταν μάλλον αναμενόμενο να δούμε ότι εκεί θα ήταν μία ευκαιρία για τη δημιουργία των αποκαλούμενων «ιδιωτικών» δικτύων κινητής τηλεφωνίας (mobile private networks). Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα πρώτα case studies όσον αφορά στην αξιοποίηση του 5G στην Ελλάδα αφορά το λιμάνι του Πειραιά, ένα έργο που υλοποιεί η Vodafone.

Πρακτικά, το ιδιωτικό δίκτυο αυτού του τύπου μπορεί σε πρώτη φάση να λειτουργήσει και με 4G. Όμως, προκειμένου να υπάρξει η δυνατότητα να λειτουργήσουν μία σειρά από αυτοματισμοί για τα μηχανήματα φόρτωσης και εκφόρτωσης των πλοίων και των containers (που χρησιμοποιούνται σε ένα λιμάνι), το 5G είναι σαφώς μία πολύ καλύτερη επιλογή.

Έξυπνα containers & πλοία

Το έξυπνο λιμάνι είναι ένα πρώτο βήμα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κλάδου της ναυτιλίας. Το επόμενο είναι καταρχάς να γίνουν «έξυπνα» τα containers που μεταφέρουν τα πλοία και σε δεύτερο επίπεδο τα ίδια τα πλοία.

Αυτό σημαίνει ότι τόσο στα containers όσο και στα πλοία θα πρέπει να εγκατασταθούν αρκετές εκατοντάδες αισθητήρες προκειμένου να συγκεντρώνουν όλα εκείνα τα δεδομένα που απαιτούνται σε κάθε περίσταση. Το κόστος δεν είναι ευκαταφρόνητο, όμως, για τις πλοιοκτήτριες εταιρείες τα οφέλη μπορεί να είναι πολλά και σημαντικά.

Προς το παρόν, δεν είναι και πολλές οι πλοιοκτήτριες εταιρείες που έχουν σπεύσει να προχωρήσουν σε αυτή την επένδυση. Από την άλλη πλευρά, η σχετική συζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο δείχνει να έχει ξεκινήσει και να ενισχύεται διαρκώς καθώς όλο και περισσότεροι από τους μεγάλους «παίκτες» αντιλαμβάνονται τουλάχιστον στη θεωρία τις ευκαιρίες που υπάρχουν, αλλά και τα οφέλη. Μείωση του χρόνου φόρτωσης και εκφόρτωσης, περιορισμός των ζημιών των φορτίων, προληπτική συντήρηση των πλοίων είναι μόνο μερικά από αυτά.

Βέβαια, θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό είναι εφικτό και μέσω 4G δικτύων. Όμως, εδώ εισέρχεται η έννοια του digital twin, του ψηφιακού «διδύμου».

Κάθε container και πλοίο δημιουργεί έναν συγκεκριμένο όγκο δεδομένων, ο οποίος «αντιγράφεται» πλήρως, δηλαδή δημιουργείται ένα ψηφιακό δίδυμό του όταν φθάνει στο λιμάνι. Με αυτό τον τρόπο, τόσο η πλοιοκτήτρια εταιρεία όσο και οι διαχειριστές του λιμανιού έχουν πλήρη εικόνα της κατάστασης των containers και των πλοίων και μπορούν να προετοιμαστούν ανάλογα προκειμένου να ολοκληρωθούν όλες οι απαραίτητες εργασίες μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Το 5G προσφέρει εξαιρετικά υψηλές ταχύτητες διακίνησης δεδομένων, όπως και τη δυνατότητα ταυτόχρονης λειτουργίας χιλιάδων IoT συσκευών, οπότε απαντά στη συγκεκριμένη πρόκληση.

5G στη θάλασσα

Τι γίνεται, όμως, όταν το πλοίο βρίσκεται στη θάλασσα; Αυτό είναι ένα ερώτημα που αρχίζει να τίθεται όλο και περισσότερο. «Το ζήτημα που υπάρχει είναι ότι τα δεδομένα μπορούν να μεταδοθούν μόνο όταν το πλοίο πλησιάσει αρκετά το λιμάνι» επισημαίνει στο 2045.gr η Νάνσυ Αλωνιστιώτη, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Πληροφορικής & Επικοινωνιών του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, η οποία έχει ασχοληθεί εκτενώς με το θέμα της αξιοποίησης του 5G στο χώρο της ναυτιλίας.

Είναι προφανές ότι δεδομένα παράγονται καθ’ όλη τη διάρκεια του ταξιδιού ενός πλοίου και όσο πιο γρήγορα αυτά φθάνουν στην πλοιοκτήτρια εταιρεία ή στο λιμάνι τόσο το καλύτερο.

Όμως, η εμβέλεια των δικτύων κινητής στην ανοικτή θάλασσα είναι εξαιρετικά περιορισμένη. Και ο λόγος, προφανώς, είναι πως απαιτείται να υπάρχουν κεραίες. Ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση στο συγκεκριμένο ζήτημα; Σύμφωνα με την κα Αλωνιστιώτη, μία λύση θα ήταν η χρήση εγκαταλειμμένων πλοίων. Αυτή η ιδέα περιλαμβάνεται σε ένα ερευνητικό έργο με την επωνυμία 5G_Proteus. Η ιδέα είναι να χρησιμοποιηθούν παροπλισμένα πλοία (τα οποία, όμως, επιπλέουν ακόμη) σε συγκεκριμένα σημεία μέσα στη θάλασσα και να τοποθετηθούν σε αυτά 5G κεραιοσυστήματα, που θα λειτουργούν ως αναμεταδότες.

Η Ελλάδα -λόγω της ύπαρξης πολλών νησιών- αποτελεί ιδανική περίπτωση προκειμένου να δοκιμαστεί η συγκεκριμένη λύση που θα είχε ως αποτέλεσμα την επέκταση της κάλυψης των 5G δικτύων και στην ανοικτή θάλασσα. Αυτό θα έδινε στις πλοιοκτήτριες εταιρείες επιπλέον έσοδα από την αξιοποίηση ενός περιουσιακού στοιχείου, το οποίο έχουν ουσιαστικά εγκαταλείψει.

Είναι προφανές, βέβαια, ότι αυτή η πρόταση δεν αποτελεί την «απόλυτη» λύση. Όμως, αν συνδυαστεί με δορυφορικά δίκτυα -τα οποία εξελίσσονται μεν αλλά ακόμη κινούνται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα όσον αφορά ταχύτητες μετάδοσης δεδομένων- τότε το ζήτημα με τη μετάδοση δεδομένων και τη δημιουργία digital twins σε πραγματικό χρόνο θα μπορούσε να επιλυθεί.

Όπως επισημαίνει η κα Αλωνιστιώτη, η Ελλάδα -λόγω και της θέσης της στην παγκόσμια ναυτιλία- έχει μία μεγάλη ευκαιρία προκειμένου να ηγηθεί σε έναν τομέα όπως είναι η αξιοποίηση του 5G στη ναυτιλία. Και αυτό είναι κάτι που ενδεχομένως θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψιν από όλους όσους ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα.