Δώδεκα τεχνολογίες των δώδεκα τελευταίων χρόνων, που συνεχίζουν να αλλάζουν τον κόσμο μας.
Ο Αμερικανός R. Buckminster Fuller ήταν διακεκριμένος αρχιτέκτονας, θεωρητικός συστημάτων οργάνωσης, συγγραφέας, εφευρέτης και μελλοντολόγος! Άφησε μαζί με το έργο του τη φράση-αίνιγμα «Η ανθρωπότητα δημιουργεί και αποκτά όλες τις κατάλληλες τεχνολογίες, για τους λάθος λόγους».
Ο Albert Einstein που ενσάρκωσε το πνεύμα καινοτομίας και αδιάκοπης έρευνας, ανάμεσα στα πολλά αποφθέγματα που μας άφησε, μας έκανε να ελπίζουμε …πως «Το ανθρώπινο πνεύμα πρέπει να επιβληθεί επί της τεχνολογίας», αλλά στο τέλος …είπε και αυτός «Είναι πια σαφές πως η τεχνολογία ξεπερνά την ανθρωπότητα».
“This is the whole point of technology: it creates an appetite for immortality on the one hand, but it threatens universal extinction on the other. Technology is lust removed from nature” – Don DeLillo
Κανείς τους δεν θα μπορούσε να περιγράψει αυτό που συνέβη τα τελευταία 12 χρόνια! Θα έμεναν με το στόμα ανοιχτό και ίσως θα τρόμαζαν με την εξέλιξη και τις προκλήσεις που επιφέρει.
Ένα γρήγορο 12ετές ταξίδι στο χρόνο – Καθίστε αναπαυτικά
Από το 2008, αν παρατηρήσετε προσεκτικά, συμβαίνει μια έκρηξη τεχνολογικής εξέλιξης που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει καν τον επόμενο σταθμό της, μιας και βασικό της στοιχείο είναι η συνεχής, διασυνοριακή, παγκόσμια συνεργασία κυβερνήσεων, φορέων, επιχειρήσεων και καινοτόμων προσωπικοτήτων. Οι ρυθμοί φοβίζουν και δημιουργούν μεγάλες αλλαγές.
Το κοινό χωρισμένο σε ηλικίες και βαθμό αποδοχής, άλλοτε πανηγυρίζει, άλλοτε φοβάται, και κάποιοι σηκώνουν τα θρησκευτικά τους λάβαρα, για να ξορκίσουν αυτό που δεν γυρίζει πίσω. Από το 2008 παρουσιάστηκαν τεράστιας σημασίας τεχνολογικοί δρόμοι, που σκοπεύουν να βελτιώσουν τη ζωή μας σε όλες τις εκφάνσεις της. Αν είναι όλα ρόδινα; Οχι, απαιτείται μεγάλη ευθύνη, ρυθμιστικά πλαίσια, και νέοι κανόνες. Αρκεί να διαβάσετε το άρθρο 2045 για τη νομική προσωπικότητα των ρομπότ και να αναλογιστείτε.
Νο1: Pervasive computing
Η πρώτη φορά που ακούστηκε ο όρος ήταν το 1993 στο Olivetti Research Laboratory του Cambridge. Τότε παρουσιάστηκε το Active Badge, ένα μικροσκοπικό “clip-on computer” (στο μέγεθος μιας κάρτας εισόδου σε κτίριο) που έβρισκε τη θέση των ανθρώπων μέσα στο κτίριο, αλλά και κάθε αντικειμένου που ήταν συνδεδεμένο κοντά.
Σε αντίθεση με τον κλασικό προγραμματισμό το pervasive computing (ή ubiquitous computing), γίνεται σε οποιαδήποτε συσκευή (laptop, smartphone, wearable device, έξυπνοι αισθητήρες), οποιαδήποτε στιγμή ή σημείο (πχ. ένας άνθρωπος να κινεί το αυτοκίνητό του από μακριά, ή ένα Bluetooth device δίνει εντολές σε άλλη συσκευή, ή το Apple Watch ειδοποιεί και επιτρέπει μια εισερχόμενη κλήση). Εμπλέκονται τεχνολογίες ασύρματης επικοινωνίας και δικτύωσης, κινητές συσκευές, ενσωματωμένα συστήματα, φορητούς υπολογιστές, ετικέτες ραδιοσυχνοτήτων (RFID), λογισμικό, διαδίκτυο, αναγνώριση φωνής και τεχνητή νοημοσύνη (AI).
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Η εισαγωγή και προγραμματισμός μικροεπεξεργαστών σε κάθε συσκευή επιτρέπει να δημιουργούνται δίκτυα που επικοινωνούν, κάνοντας απλότερη και γρηγορότερη τη ζωή μας. Τα δίκτυα είναι ικανά να συλλέγουν, να επεξεργάζονται και να επικοινωνούν δεδομένα, να προσαρμόζονται στη δραστηριότητα των ανθρώπων και στην ουσία, να κατανοούν το περιβάλλον και να βελτιώνουν την ανθρώπινη εμπειρία και ποιότητα ζωής.
Νο2: Cloud
Στο Cloud (υπολογιστικό σύννεφο) αποθηκεύονται πλέον απίστευτοι όγκοι δεδομένων, που είναι κρίσιμοι και προσβάσιμοι σε όλους τους πολίτες που χρησιμοποιούν επικοινωνίες, αλλά και από τις επιχειρήσεις που δίνουν υπηρεσίες κάθε στιγμή, κάθε μέρα, κάθε μήνα (και για αυτό εξαρτώμαστε από τη λειτουργία του internet). Τα ονόματα Azure, Google cloud, Amazon services μπήκαν στη ζωή των επιχειρήσεων και την καθημερινότητα των δεδομένων μας (big data).
Τον Απρίλιο 2020 η Google λάνσαρε το δικό της Cloud Healthcare API ανοιχτό στο παγκόσμιο κοινό, που επιτρέπει την ανταλλαγή δεδομένων μεταξύ εφαρμογών υγείας που χτίζονται στο Google Cloud. ‘Αρα οι οργανισμοί που χρησιμοποιούν το API θα αναλύουν σύνθετα δεδομένα (Dataflow), θα έχουν analytics (BigQuery), θα εφαρμόζουν machine learning (AI Platform), ενώ το API θα προστατεύει τα προσωπικά δεδομένα με πρωτόκολλα ασφαλείας.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Η χρήση του cloud μειώνει κόστη, αυξάνει παραγωγικότητα, δημιουργεί ποιότητα πρόσβασης και εξυπηρέτησης 24/7, ενώ διεθνοποιεί οτιδήποτε ψηφιακό πολύ πιο εύκολα. Το πιο σημαντικό είναι πως επιτρέπει γρηγορότερη διεθνή διατομεακή συνεργασία. Είναι ο χώρος που τόσο γρήγορα συνδέθηκε και συνεργάστηκε η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα για να αντιμετωπίσει την πανδημία. Είναι ο χώρος που «πηγαίνουμε» όλοι εμείς για τηλεδιασκέψεις, ψυχαγωγία, και οικονομικές συναλλαγές.
Νο3: Wireless mesh networks
Συχνά ακούμε τα ονόματα TP-LINK, Routers, δίκτυο WiFi, Google Nest Wifi και Apple airport. Είναι τα Wireless Mesh Networks (WMSN) που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι, δηλαδή κάθε ασύρματο δίκτυο επικοινωνιών που δημιουργούμε στο σπίτι, το γραφείο, στο αεροδρόμιο, ή σε ένα cafe συνδέοντας ραδιοκόμβους σε μορφή πλέγματος.
Σε αυτά τα δίκτυα χρησιμοποιούμε τα laptop, κινητά, routers και άλλες ασύρματες συσκευές και επεκτείνεται η πρόσβασηή μας στα κύρια δίκτυα της χώρας (σταθερά ή ασύρματα). Η Ericsson παρουσίασε το 2013 ένα small cell, το ανανέωσε το 2016 και σήμερα το Ericsson 5G radio Dot, στο μέγεθος μιας παλάμης, επιτρέπει την παράλληλη σύνδεση των θεατών ενός σταδίου ή την κάλυψη ενός ουρανοξύστη, ή αν έχεις 8 τέτοια, την κάλυψη 5.000 τετραγωνικών μέτρων!
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Απελευθέρωσαν την επικοινωνία όλων, παντού και πάντα. Επιτρέπουν emergency services να φτάσουν σε όλους. Επιτρέπει στα νέα παιδιά να χτίζουν την επιχείρησή τους από ένα cafe, ή στην πολυμελή οικογένεια να διαχειριστεί πολλές συσκευές στο σπίτι. Κάνουν τα public WiFi spots βοηθούς για κάθε άνθρωπο. Καλύτερη κάλυψη δικτύου. Μείωση των περιοχών κακής σύνδεσης. Καλύτερη διαχείριση πόρων κινητών συσκευών. Πανεύκολη τοποθέτηση και χρήση. Βέβαια, έχουμε θέματα ταχύτητας, αλλά κανένα δίκτυο δεν είναι ποτέ 100% τέλειο.
Νο4: Βιοτεχνολογία
Κάθε μέρα μια παγκόσμια ανακάλυψη συμβαίνει με τη βοήθεια της βιοτεχνολογίας. Η σύγκλιση επιστημών, ερευνητικών κέντρων και πρωτοποριακών λύσεων σύγχρονης βιοτεχνολογίας φέρνει στον κόσμο πρωτοποριακά προϊόντα και λύσεις για την καταπολέμηση των εξουθενωτικών και σπάνιων ασθενειών, τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος, τη δυνατότητα σίτισης φτωχών πληθυσμών, τη χρήση καθαρότερης ενέργειας και την ασφαλέστερη, καθαρότερη βιομηχανική διαδικασία παραγωγής.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Η βιοτεχνολογία είναι πιο σημαντική για την υγεία, την ιατρική, αλλά και στην παραγωγή νέων προϊόντων καλλιέργειας και διατροφής. Μέσω της γενετικής μηχανικής οι επιστήμονες κατάφεραν να δημιουργήσουν νέα φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης της ιντερφερόνης για καρκινοπαθείς και της συνθετικής ινσουλίνης, μεταξύ άλλων. Ισως δεν το νιώθουμε στην καθημερινότητά μας, αλλά έρχεται ένας συναρπαστικός κόσμος, εφόσον απαντηθούν χρόνια προβλήματα ασθενειών και καλών παραγωγικών προτύπων.
Νο5: 3D printing
Η πρώτη εκτύπωση 3D έγινε τη δεκαετία του 1980 με ένα μικρό ποτήρι. Σήμερα «τυπώνονται» προσθετικά μέλη σώματος, σπίτια, όπλα, ανταλλακτικά αυτοκινήτων, εργαλεία, αθλητικά παπούτσια, ακόμη και ζύμη μπισκότων! Ολοένα και περισσότερες επιχειρήσεις συνειδητοποιούν τις προοπτικές, ενώ οι άνθρωποι εκτυπώνουν αντικείμενα για διάφορες χρήσεις, από τις κατασκευές και τις ιατρικές συσκευές, μέχρι βαζάκια και αντικείμενα για διασκέδαση.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Αρκεί ένα ευέλικτο design, ένα ψηφιακό αρχείο και ο 3D printer για να παραχθεί οποιοδήποτε αντικείμενο. Ευκολία χρήσης. Προσβάσιμη τεχνολογία από μικρή οικοτεχνία έως τη μεγάλη πολυεθνική. Γρήγορη παραγωγή πρότυπων και πατεντών. Τυπώνεις ό,τι και όσο χρειάζεται. Σκληρά και μαλακά αντικείμενα. Απίστευτη ταχύτητα. Μείωση κόστους παραγωγής. Περίπου 80% μείωση απορριμμάτων και βιομηχανικών χημικών με θετικό αποτύπωμα στο Περιβάλλον.
Νο6: Machine learning
Το Machine learning είναι ένα μεγάλο concept και πεδίο τεχνητής νοημοσύνης (AI), όπου ένα πρόγραμμα υπολογιστή μπορεί να μαθαίνει από την επανάληψη μιας δράσης και να προσαρμόζεται σε νέα δεδομένα χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Χρησιμοποιείται από τις μηχανές αναζήτησης στο Διαδίκτυο, στα φίλτρα email για το σταμάτημα ανεπιθύμητων μηνυμάτων, στο τραπεζικό λογισμικό για τον εντοπισμό ασυνήθιστων συναλλαγών και πάρα πολλές εφαρμογές στα τηλέφωνά μας, όπως η αναγνώριση φωνής (βλ. Amazon Alexa).
Τα έξυπνα συστήματα που βασίζονται σε αλγόριθμους μηχανικής μάθησης έχουν τη δυνατότητα να μάθουν από προηγούμενη εμπειρία ή τα ιστορικά δεδομένα. Τα δεδομένα καταγράφονται, «διαβάζονται» και χρησιμοποιούνται την επόμενη φορά με αναρίθμητα παραδείγματα, στην ιατρική διάγνωση, την επεξεργασία εικόνας, στην πρόβλεψη καιρού, στην ταξινόμηση μεγάλων δεδομένων.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Εκεί που χρειαζόμασταν χιλιάδες φύλλα ανάλυσης και διχογνωμία ανθρώπων με μεγάλες καθυστερήσεις, τώρα συμβαίνει αυτοματοποιημένα μια διαρκής βελτίωση στην εξυπηρέτηση παγκόσμιων κοινών επιχειρήσεων και κρατικών οργανισμών. Οι μηχανές μαθαίνουν από εμάς και επαναλαμβάνουν τις διαδικασίες και προτιμήσεις μας. Καταγράφονται τάσεις συμπεριφοράς μας και ενεργοποιούν υπηρεσίες σε μία ατελείωτη σειρά συσκευών που μας εξυπηρετούν. Μειώνονται χρόνοι, καλυτερεύει η εξυπηρέτηση και έχουμε περισσότερες και γρηγορότερες λύσεις στο χέρι μας.
Νο7: Ρομποτική
Η ρομποτική είναι ένα διεπιστημονικό πεδίο που ενσωματώνει την επιστήμη των υπολογιστών και τη μηχανική και περιλαμβάνει το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία και χρήση ρομπότ σε παραγωγικές και βιομηχανικές διαδικασίες. Τα πρώτα ρομπότ (σαν μηχανικά χέρια) έκαναν την εμφάνισή τους στην αυτοκινητοβιομηχανία αυξάνοντας τη ταχύτητα και την ποιότητα των γραμμών παραγωγής.
Η Ευρώπη ξεκινά από μια ισχυρή θέση στη ρομποτική, έχοντας το 32% της παγκόσμιας χρήσης της βιομηχανικής ρομποτικής, ενώ στα ρομπότ επαγγελματικών υπηρεσιών οι Ευρωπαίοι κατασκευαστές παράγουν το 63% των μη-στρατιωτικών ρομπότ.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Η τεχνολογία ρομποτικής έχει τη δυνατότητα να μεταμορφώσει θετικά εργασιακές και παραγωγικές πρακτικές, να αυξήσει την απόδοση και τα επίπεδα ασφάλειας και να προσφέρει βελτιωμένα επίπεδα υπηρεσιών. Από τον τομέα των βιομηχανικών ρομπότ -που ήταν και εξακολουθεί να είναι η ραχοκοκαλιά της αυτοματοποίησης- έως τα ρομπότ επαγγελματικής εξυπηρέτησης στη γεωργία, την εφοδιαστική αλυσίδα, βελτιώνονται η παραγωγικότητα, η δημόσια ασφάλεια και η υγεία. Στη μετάβαση αυτή δημιουργείται ένα σοβαρό κοινωνικό ζήτημα ανεργίας σε θέσεις και είδη εργασίας χαμηλής εξειδίκευσης, που οι κυβερνήσεις προσπαθούν κάπως να αντιμετωπίσουν με προγράμματα μετακίνησης και μετεκπαίδευσης.
Νο8: 5G και Ιnternet of Things (IoT)
Στο 2045 έχουμε αναλύσει τα οφέλη του 5G στην Ελλάδα. H τεχνολογία 5G θα διαδραματίζει βασικό ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στη μείωση των επιπτώσεών της σε όλες τις βιομηχανίες και την κοινωνία. Οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι και οι προμηθευτές τους θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 10 φορές. Η GSM Association με το report The Enablement Effect βάζει δεσμευτικές αρχές, ώστε να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση και απόδοση. Και αυτή η δέσμευση αφορά 750 τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, που είναι μέλη GSMA, και 400 εταιρίες που είναι associate members μιας και η ενεργειακή αποδοτικότητα και οι στρατηγικές ψηφιοποίησης απαιτούν αυξημένη διατομεακή συνεργασία.
Ας μην πούμε ξανά για την ταχύτητα και την εμπειρία. Το πιο σημαντικό είναι όμως πως το 5G θα απελευθερώσει πολλά μικρά δίκτυα επικοινωνίας και θα διασυνδέσει εκατομμύρια συσκευές (Internet of Things), που σήμερα δεν μπορούν να λειτουργήσουν σωστά στα υπάρχοντα δίκτυα. Δίκτυα που θα σώζουν ζωές στους δρόμους, ηλεκτρικά δίκτυα που έξυπνα θα ρυθμίζουν την ποσότητα κατανάλωσης, και έξυπνες λειτουργίες πόλεων.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Αφορά τον αγρότη, τον παραγωγό, τον επιχειρηματία, τη βιομηχανία. 5G και IoT μαζί θα αυξήσουν τους αυτοματισμούς και την αδιάκοπη επικοινωνία μεταξύ συσκευών, έξυπνων αισθητήρων και μικρών δικτύων (επίσης γνωστή ως M2M – μηχανή προς μηχανή). Ο γεωργός θα ξέρει πότε να ποτίσει, ο οινοπαραγωγός τι συμβαίνει στο κτήμα του, ο δημόσιος υπάλληλος ποια λακκούβα δρόμου κλείνει και ο γιατρός πως να κάνει απομακρυσμένη εγχείρηση.
Νο9: Ηλεκτροκίνηση
Μιλώντας σε μια πρόσφατη παγκόσμια ψηφιακή διάσκεψη της Financial Times, ο Διευθύνων Σύμβουλος της Volvo Håkan Samuelsson τόνισε, ότι η ζήτηση για ηλεκτρικά οχήματα θα είναι ισχυρότερη από ποτέ μετά την πανδημία. Η εταιρία Volvo σκοπεύει να κυκλοφορήσει ένα πλήρως ηλεκτρικό αυτοκίνητο κάθε χρόνο έως το 2025 για να επιτύχει το στόχο της να έρχεται το 50% των παγκόσμιων πωλήσεων της από ηλεκτρικά οχήματα. Ηδη, το Volvo XC40 Recharge είναι στους δρόμους.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Η ηλεκτροκίνηση θα βελτιώσει τον τομέα των μεταφορών, θα μειώσει τις εκπομπές CO2 και θα επιτρέψει στα ηλεκτρικά οχήματα να χρησιμοποιούν διαφορετικούς τύπους πηγών ενέργειας (ηλιακή και αιολική). Το σημαντικό για τα κράτη είναι πως θα μειώσουν οριστικά την οικονομική τους εξάρτηση από τα ακριβά ορυκτά καύσιμα και για τους πολίτες πως θα μπορούν να απολαύσουν ένα καθαρότερο περιβάλλον.
Νο10: Drones
Τα drones ήρθαν για να μας βοηθήσουν, όχι μόνο να ψυχαγωγηθούμε και να βγάζουμε ωραίες φωτογραφίες από ψηλά, αλλά για τη δημόσια ασφάλεια, την επιτήρηση απομακρυσμένων περιοχών, την εύρεση βομβών, την παροχή ιατρικής βοήθειας, τη διευκόλυνση σωστικών συνεργείων αλλά και των εμπορικών μεταφορών. Είναι σαν να αποκτούμε ένα ακόμη μέσο μεταφοράς και ασφαλούς επιτήρησης. Ε, και θα μπορούμε κάποια στιγμή να λαμβάνουμε και την αγαπημένη μας pizza.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Δίνουν μια επιπλέον βοήθεια σε δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς για την προσέγγιση και εξυπηρέτηση ανθρώπων. Μπορούν να οργανωθούν για απομακρυσμένες περιοχές. Είναι πλέον οικονομικά στην απόκτησή τους και πολύ εύκολα στη χρήση. Επιτηρούν και εγγυώνται δημόσια ασφάλεια. Μπορούν να χρησιμοποιούνται εκτός από τη δημόσια ασφάλεια, στην εθνική άμυνα, στη γεωργία, στις έκτακτες ιατρικές και σωστικές υπηρεσίες, και στο δίκτυο μεταφορών. Μπορούν να χειριστούν («διαβάσουν») τρισδιάτατους χάρτες και να φτάσουν εκεί που δεν μπορεί να έχει πρόσβαση άνθρωπος ή όχημα.
Νο11: Νανοτεχνολογία
Η νανοτεχνολογία ορίζεται ως η μελέτη και η χρήση δομών μεταξύ 1 νανομέτρου και 100 νανομέτρων σε μέγεθος για υλικά, τρόφιμα, φάρμακα. Ισως ο καλύτερος πρεσβευτής της νανοτεχνολογίας είναι ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ασφάλειας Τρόφίμων (EFSA) και θα το διαπιστώσετε στο πιο κάτω βίντεο.
Αν και η νανοτεχνολογία είναι μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη στην επιστημονική έρευνα, η εμφάνιση της προκλήθηκε στη δεκαετία του 1980 από την εφεύρεση του μικροσκοπίου σάρωσης. Το επιστημονικό πεδίο εντάθηκε στις αρχές του 2000, με την αρχή των εμπορικών εφαρμογών της νανοτεχνολογίας ιδιαίτερα στα μεταποιούμενα προϊόντα.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Η νανοτεχνολογία χρησιμοποιείται σήμερα στις αναπτυσσόμενες χώρες για τη θεραπεία ασθενειών και την πρόληψη προβλημάτων υγείας (νανοϊατρική). Εφαρμόζεται επίσης σε μια ποικιλία βιομηχανικών διαδικασιών και διαδικασιών καθαρισμού στις ανεπτυγμένες χώρες και επενδύονται δισεκατομμύρια για την καλύτερη παραγωγή και διάθεση προϊόντων.
Νο12: Τα «έξυπνα» κινητά
Το αφήσαμε τελευταίο ως θέμα, αν και με το πρώτο έξυπνο κινητό, το Apple iPhone που παρουσιάστηκε το 2007 από τον Steve Jobs, είχε ολόκληρος ο κόσμος το θετικό καταλύτη και επιταχυντή που χρειαζόταν για τις περισσότερες τεχνολογίες που διαβάσατε πιο πάνω.
Γιατί είναι σημαντική εξέλιξη; Γιατί έφεραν τη δύναμη, την επιλογή, και τη διαχείριση του χρόνου και των υπηρεσιών στην παλάμη του χεριού μας. Τα δάχτυλά μας έγιναν εργαλείο αποφασιστικό για το επιχειρείν, την επικοινωνία, τις υπηρεσίες και τις αγορές μας. Ανοιξαν χώροι και κλάδοι που τους λέγαμε «κλειστούς». Απόκτησαν πρόσβαση και δικαίωμα δισεκατομμύρια καταναλωτές και πολίτες σε πιο απλές, εύκολες, και ποιοτικές διαδικασίες, υπηρεσίες και συναλλαγές. Δεν ξέρουμε πόσο θα αλλάξουν τα «έξυπνα» κινητά στο μέλλον, αλλά η βασική αρχή, πως το χέρι και το μυαλό μας δίνουν άμεσα την εντολή, θα συνεχίσει να ισχύει.
Ανθρώπινες δημιουργίες
Δώδεκα μεγάλες τεχνολογίες μέσα σε 12 χρόνια. Εχουν διαρκή εξέλιξη, και φέρνουν πολλές προκλήσεις και αλλαγές για τις κυβερνήσεις, τις επιχειρήσεις και κάθε άνθρωπο. Είναι χώροι που όσο ερευνούν και αναπτύσσονται, τόσο συγκεντρώνουν γύρω τους νέα επιχειρηματικά μοντέλα, ιδέες και προϊόντα-υπηρεσίες. Είναι χώροι που δεν κοιτούν μόνο την οικονομική και αειφόρο ανάπτυξη, αλλά αντιμετωπίζουν χρόνια προβλήματα της ανθρωπότητας.
Ο Σερ Άρθουρ Τσαρλς Κλαρκ ήταν Άγγλος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και το 1968 έγινε ο βασικός σεναριογράφος της ιστορικής ταινίας «2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος». Εως το 2008 που απεβίωσε, είχε ήδη μιλήσει για την τεχνητή νοημοσύνη ως ένα μεγάλο όνειρο, και 50 χρόνια πριν είχε περιγράψει το μέλλον της απομακρυσμένης και ευέλικτης εργασίας.
Ολες αυτές οι τεχνολογίες είναι δημιουργήματα ανθρώπινης έμπνευσης και δημιουργικότητας. Προϊόν της διεθνούς συνεργασίας μικρών και μεγάλων οργανισμών και επιχειρήσεων. Είναι ένα κύμα εξέλιξης από το οποίο δεν πρέπει η κοινωνία να μείνει πίσω.
Ολες αυτές οι τεχνολογίες χρειάζονται χρόνο, ιδέες, δίκτυα συνεργασιών, νέο περιεχόμενο στην εκπαίδευση αλλά και υπομονή και διαρκή μάθηση από όλους εμάς, τους τελικούς χρήστες των υπηρεσιών που μας δίνονται.