Οι νέες ψηφιακές τεχνολογίες προσφέρουν νέους, ζωντανούς τρόπους αφήγησης της Ιστορίας και περιήγησης στα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. H εφαρμογή COSMOTE CHRONOS είναι ένα τέτοιο παράδειγμα, ζωντανεύοντας την Ακρόπολη την εποχή της ακμής της, στην οθόνη του χρήστη.
Παραδοσιακά, μελετούσαμε την Ιστορία με κλασικά μέσα, βιβλία και άλλα έγγραφα και βέβαια από κατά τόπους επισκέψεις σε σημεία ιστορικού ενδιαφέροντος.
Η εξέλιξη όμως της ψηφιακής τεχνολογίας μπορεί να προσφέρει νέες προοπτικές στη μελέτη της Ιστορίας. Να τη ζωντανέψει. Να τη μεταμορφώσει, δημιουργώντας νέες σύγχρονες -ακόμα και διαδραστικές- εμπειρίες για το κοινό. Να ανοίξει για τον απλό πολίτη νέα μονοπάτια μάθησης. Να του μιλήσει με μια σύγχρονη γλώσσα για το παρελθόν, παρέχοντας την ευκαιρία να το πλησιάσει ουσιαστικά και να το γνωρίσει καλύτερα.
Η έρευνα της Ιστορίας με σύγχρονα ψηφιακά μέσα
Ξεκινώντας από την έρευνα της Ιστορίας σε επιστημονικό επίπεδο, η τεχνολογία ήταν πάντα παρούσα για να προσφέρει πολύτιμα εργαλεία για την καταγραφή και ερμηνεία ιστορικών ευρημάτων. Ιστορικοί και αρχαιολόγοι στρέφονται σε καινοτόμες λύσεις, εργαλεία και αναδυόμενες τεχνολογίες για να διερευνήσουν με μεγαλύτερη ακρίβεια τα ιστορικά μνημεία και τεχνουργήματα.
Σε μια πρόσφατη συνέντευξή μας με τον Γιάννης Ασσαέλ, ο Έλληνας επιστήμονας-ερευνητής εξέφραζε τη βεβαιότητά του ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αποτελέσει στα επόμενα χρόνια αναπόσπαστο εργαλείο για τους ιστορικούς. Ο κ. Ασσαέλ και η επιστημονική του ομάδα έχουν αναπτύξει ένα ΑΙ εργαλείο, την “Ιθάκη”, η οποία βοηθάει τους ιστορικούς να λύσουν τα μυστήρια που κρύβουν κατεστραμμένες επιγραφές.
Το παράδειγμα της Ιθάκης δεν είναι το μοναδικό στο οποίο η ψηφιακή τεχνολογία τείνει χέρι βοήθειας στην ερμηνεία του παρελθόντος. Αρκετοί ιστορικοί χρησιμοποιούν μια άλλη τεχνολογία, που ονομάζεται Reflectance Transformation Imaging (RTI) η οποία βοηθάει στην ανάγνωση μερικών δύσκολων στην ανάγνωση/ερμηνεία επιγραφών σε διάφορες επιφάνειες. Δέκα χρόνια πριν, η ολοκλήρωση του 3D laser scanning του Στόουνχεντζ αποκάλυψε σημάδια από «γκράφιτι» που προστέθηκαν στους «κρεμαστούς λίθους» όταν ήταν ήδη 1.000 ετών, αλλά και ζημιές από τη βικτωριανή εποχή.
Ιστορία και κοινό: καλλιεργώντας μια νέα σχέση
Κάτι ανάλογο με τους ιστορικούς και τους αρχαιολόγους που έχουν αναγνωρίσει σε μεγάλο βαθμό τον ρόλο της τεχνολογίας στην ερμηνεία της Ιστορίας, είναι δυνατό να συμβεί και στην αφήγηση της Ιστορίας, καθώς και στην επαφή του κοινού με μνημεία και ιστορικά γεγονότα. Και είναι αλήθεια ότι μέχρι πρόσφατα η επαφή αυτή, ήταν μάλλον μονοδιάστατη, αν όχι ανεπαρκής.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, οι ψηφιακές τεχνολογίες, όπως Augmented Reality, Mixed Reality, Virtual Reality, Artificial Intelligence διεισδύουν όλο και περισσότερο στο πεδίο της πολιτιστικής κληρονομιάς και γίνονται όλο και πιο δημοφιλείς.
Η Ελλάδα, η οποία κατακλύζεται από πολύ σημαντικούς, αρχαιολογικούς χώρους, προσφέρει ένα ιδιαίτερα πρόσφορο έδαφος για να αξιοποιηθεί η σύγχρονη τεχνολογία με στόχο να προβάλει και να αναδείξει την ιστορία που κρύβει το παρελθόν αυτών των μνημείων. Να προσφέρει ένα καινούριο, ζωντανό διάλογο της ιστορίας με τον επισκέπτη. Να επαναφέρει το ενδιαφέρον του Έλληνα, ιδιαίτερα της νέας γενιάς, αλλά και να λειτουργήσει ως μέσο προβολής, onsite και offsite, που θα προσελκύσει επιπλέον επισκέπτες από άλλες χώρες.
COSMOTE CHRONOS: Η Ακρόπολη ζωντανεύει χάρη στο ΑΙ και το 5G
Αυτό τον πολυδιάστατο στόχο, εξυπηρετεί και η νέα καινοτόμα εφαρμογή COSMOTE CHRONOS που ζωντανεύει στη συσκευή μας την Ακρόπολη, όπως ήταν την εποχή της ακμής της. Χρησιμοποιώντας πολλές από τις παραπάνω τεχνολογίες, προσφέρει μια καθηλωτική εμπειρία στο χρήστη, προσθέτοντας και μια διάσταση gamification στην εξερεύνηση των μνημείων του Ιερού Βράχου.
Η εφαρμογή που προσφέρεται δωρεάν στο ελληνικό και παγκόσμιο κοινό σε smartphones και tablet χρησιμοποιεί τεχνολογίες αιχμής, αξιοποιεί τις δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, σε περιβάλλον δικτύου 5G και ξαναδίνει στα σπουδαιότερα μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, τη μορφή που είχαν την περίοδο της Αθηναϊκής Δημοκρατίας, μαζί με πλήθος ιστορικών πληροφοριών, μέχρι τα πρώτα ρωμαϊκά χρόνια.
Το app αναδημιουργεί για τον θεατή-χρήστη επιστημονικά τεκμηριωμένες εικονικές ψηφιακές αναπαραστάσεις του Παρθενώνα, του τεμένους της Βραυρωνίας Αρτέμιδος και της Χαλκοθήκης (δεν σώζονται σήμερα), καθώς και του Ωδείου Ηρώδου Αττικού, των μνημείων της νότιας κλιτύος του Ιερού Βράχου, όπως φαίνονται από το Μουσείο της Ακρόπολης. Παρουσιάζει, επίσης, συγκεκριμένα εμβληματικά εκθέματα από τον τρίτο όροφο του Μουσείου, όπου εκτίθενται τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Ο χρήστης του app COSMOTE CHRONOS μπορεί να θαυμάσει τα μνημεία της Ακρόπολης στο φυσικό τους μέγεθος και να περιηγηθεί στο εσωτερικό τους από οπουδήποτε, είτε βρίσκεται στον Iερό Bράχο, είτε σε οποιοδήποτε σημείο της Ελλάδας ή του εξωτερικού. Όμως, στην πρώτη περίπτωση η εμπειρία αλλάζει επίπεδο, καθώς με τη χρήση επαυξημένης πραγματικότητας οι εικονικές ψηφιακές αναπαραστάσεις προβάλλονται δυναμικά και με ακρίβεια επάνω στη σημερινή εικόνα των μνημείων, όπως αυτή καταγράφεται από την κάμερα της φορητής συσκευής.
Καινοτομία της εφαρμογής αποτελεί η ψηφιακή βοηθός – ξεναγός «Κλειώ». Εφόσον η φορητή συσκευή που χρησιμοποιεί ο χρήστης υποστηρίζει και συνδέεται σε δίκτυο 5G, η Κλειώ μπορεί με τη χρήση προηγμένης τεχνητής νοημοσύνης να συνομιλήσει μαζί του σε πραγματικό χρόνο. Η Κλειώ μπορεί να απαντήσει σε περισσότερες από 10.000 ερωτήσεις για την Ακρόπολη στα ελληνικά και στα αγγλικά, παρέχοντας τη δυνατότητα ομαδικής ξενάγησης έως 5 ατόμων. Σε περιβάλλον δικτύου 4G ή WiFi είναι εφικτή η παροχή μόνο αυτοματοποιημένης ξενάγησης.
Εκτός από ένα σύγχρονο ψηφιακό βοήθημα, που εμπλουτίζει την εμπειρία περιήγησης στην Ακρόπολη για το ευρύ κοινό, αλλά και τους επαγγελματίες ξεναγούς, η COSMOTE CHRONOS μπορεί ταυτόχρονα να αποτελέσει ένα επιστημονικά αξιόπιστο εκπαιδευτικό εργαλείο για τη σχολική και ακαδημαϊκή κοινότητα.
Αυτός είναι και ο στόχος της ψηφιοποίησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Όχι να αντικαταστήσει τη σχέση που έχουμε μαζί της στο φυσικό περιβάλλον, αλλά να προσφέρει ένα άλλο είδος συνάντησης μαζί της. Να συμπληρώσει και να προσθέσει επίπεδα πληροφοριών για τα φυσικά αντικείμενα. Να αναπαραστήσει ή να προσεγγίσει τους χώρους ιστορικού ενδιαφέροντος τόσο από γνωστική όσο και από συναισθηματική σκοπιά. Να αποτελέσει συμπληρωματικό, διαδραστικό τρόπο αφήγησης της ιστορικών γεγονότων για τους ξεναγούς. Και γιατί όχι, να εμπνεύσει τις νέες γενιές επιστημόνων μέσα από τη σύγχρονη αφήγηση της ιστορίας μέσω των νέων τεχνολογιών.
Η εφαρμογή COSMOTE CHRONOS είναι αποτέλεσμα συνεργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της COSMOTE, με τη στήριξη του Μουσείου της Ακροπόλεως, στο πλαίσιο Σύμβασης Πολιτιστικής Χορηγίας. Είναι διαθέσιμη στο Google Ρlay και το Apple Store, για συσκευές Android και iOS που υποστηρίζουν ARKit ή ARCore, αντίστοιχα. Λειτουργεί στα δίκτυα 4G και 5G όλων των παρόχων κινητής στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, καθώς και σε WiFi και είναι διαθέσιμη σε 2 γλώσσες, ελληνικά και αγγλικά.
