COSMOTE BLUE: μια πρωτοβουλία για την προστασία των θαλασσών
Για πολλούς παράκτιους λαούς η θάλασσα είναι ταξίδι, είναι ελπίδα, είναι φυγή, είναι προσμονή, είναι αποχαιρετισμός, είναι όνειρα. Είναι αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας, είναι μια αστείρευτη και διαχρονική πηγή έμπνευσης για καλλιτέχνες. Είναι τροφή. Είναι όμως και ένας «κλάδος» (αν μας επιτρέπεται αυτός ο χαρακτηρισμός) που στηρίζει την τοπική οικονομία, μπορεί -και είναι- επίσης ένα ανταγωνιστικό τουριστικό προϊόν για πολλά κράτη. Για όλα τα παραπάνω, για τις τωρινές και μελλοντικές γενιές οφείλουμε να προστατέψουμε το οικοσύστημά της.
«Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα, γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει», έγραφε ο Ντίνος Χριστιανόπουλος το 1962. Κάτι τέτοιο συντελείται τις τελευταίες δεκαετίες σε παγκόσμια κλίμακα.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…
Μια σπουδαία ανακάλυψη…
Το πλαστικό, που ανακαλύφθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα, χρησιμοποιείται προς όφελος κάθε κλάδου παραγωγής. Από την ιατρική, τις μεταφορές, την τεχνολογία, στη συσκευασία, στις κατασκευές και στη μεταποίηση μεταξύ άλλων. Σήμερα η ετήσια παραγωγή πλαστικού εκτιμάται ότι έχει ξεπεράσει τα 400 εκατομμύρια μετρικούς τόνους. Ο μισός όγκος αυτής της παραγωγής αφορά την κατασκευή αντικειμένων μιας χρήσης. Τσάντες για ψώνια, φλιτζάνια και καλαμάκια, είναι μερικά από αυτά τα αντικείμενα που πολλοί από εμάς εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητά μας.
Οι αριθμοί δείχνουν την έκταση του προβλήματος
Μαζί όμως με τα σημαντικά οφέλη του πλαστικού έρχονται και οι εξίσου σημαντικές προκλήσεις. Η ρύπανση από το πλαστικό έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο πιεστικά περιβαλλοντικά ζητήματα, καθώς η ραγδαία αυξανόμενη παραγωγή πλαστικών προϊόντων (κυρίως μιας χρήσης) υπερκαλύπτει την ικανότητα του ανθρώπου να τα αντιμετωπίσει. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του ΟΑΣΑ σε παγκόσμια κλίμακα μόλις το 9% των πλαστικών ανακυκλώνεται, ενώ το 22% δεν διαχειρίζεται με τον κατάλληλο τρόπο. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση ο όγκος των πλαστικών απορριμμάτων την τελευταία εικοσαετία έχει υπερδιπλασιαστεί, ξεπερνώντας τα 350 εκατομμύρια τόνους.
Και ετησίως, 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων διαρρέουν στη θάλασσα από τα παράκτια κράτη. Σε μια πιο γλαφυρή εικόνα, η ποσότητα αυτή ισοδυναμεί με έως και δέκα γεμάτες σακούλες σκουπιδιών σε κάθε μέτρο της ακτογραμμής σε όλο τον κόσμο.
Όλοι οι παραπάνω αριθμοί σκιαγραφούν και την έκταση του προβλήματος. Τα πλαστικά απορρίμματα απειλούν την υγεία των θαλασσών και των ωκεανών, την υγεία των θαλάσσιων ειδών, την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων, την ανθρώπινη υγεία, τον παράκτιο τουρισμό.
Μπορεί να αντιστραφεί η πορεία; Ποιος ο ρόλος που μπορεί να παίξει η τεχνολογία;
Η αντιμετώπιση του προβλήματος προϋποθέτει την ανάληψη δράσης. Σίγουρα δεν είναι εύκολο και για να μειωθεί η έντασή του χρειάζεται ένα σύνολο ενεργειών σε όλα τα επίπεδα: από τη συμπεριφορά μας στην καθημερινότητα μέχρι πολιτικές και θεσμικό πλαίσιο σε τοπικό, αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Από εκστρατείες ενημέρωσης, την ανακύκλωση, μέχρι τον επανασχεδιασμό προϊόντων. Απαιτούνται λύσεις που υπερβαίνουν τη διαχείριση των απορριμμάτων, αλλά λαμβάνουν υπόψη ολόκληρο τον κύκλο ζωής των πλαστικών προϊόντων.
Σε αυτήν την στροφή για ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τους ωκεανούς, η τεχνολογία θα παίξει καταλυτικό ρόλο. Από την εκπαίδευση της κοινωνίας για τους κινδύνους της θαλάσσιας ρύπανσης και της αλλαγής συμπεριφοράς, μέχρι την ανάπτυξη νέων υλικών, φιλικών προς το περιβάλλον. Σ’ αυτήν την περίπτωση μια από τις πιο ελπιδοφόρες καινοτομίες είναι η ανάπτυξη νέων βιοδιασπώμενων μορφών του, από μικροοργανισμούς, όπως τα βακτήρια. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι τα πλαστικά αυτά δεν θα παραμένουν αιώνια στους ωκεανούς, αλλά θα διασπαστούν και θα επιστρέψουν στο περιβάλλον.
Όμως η ψηφιακή τεχνολογία είναι ήδη παρούσα στον καθαρισμό των θαλασσών, στη συλλογή και διαχείριση των πλαστικών απορριμμάτων. Χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα είναι η τεχνολογία blockchain. Ακόμα και στην Ελλάδα, η κοινωνική επιχείρηση «Εναλεία» χρησιμοποιεί την τεχνολογία blockchain, έτσι ώστε να μπορεί να παρακολουθεί την πορεία του πλαστικού από τη στιγμή που συλλέγεται από τη θάλασσα και σε όλο του το ταξίδι στην κυκλική οικονομία, έως δηλαδή τη στιγμή που θα μεταμορφωθεί σε ένα νέο προϊόν.
COSMOTE BLUE: μία πρωτοβουλία για την προστασία των ελληνικών θαλασσών
Με την «Εναλεία» και τους 200 ψαράδες που συμμετέχουν στο δίκτυο της ενώνει τις δυνάμεις της και η COSMOTE με την πρωτοβουλία COSMOTE BLUE με στόχο την απομάκρυνση της πλαστικής ρύπανσης από το θαλάσσιο περιβάλλον της Ελλάδας και κατ’ επέκταση στην προστασία του οικοσυστήματος και της βιοποικιλότητας και σε ένα υγιές περιβάλλον για τον άνθρωπο.
Οι δράσεις της πρωτοβουλίας COSMOTE BLUE περιλαμβάνουν τον καθαρισμό των ακτών και του βυθού από τα σκάφη των ψαράδων, τη συλλογή, την ανακύκλωση και την υπεύθυνη διαχείριση των απορριμμάτων, καθώς ένα μεγάλο μέρος αυτών επαναχρησιμοποιούνται για την παραγωγή νέων προϊόντων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας. Σύμφωνα με τον Λευτέρη Αραπάκη, ιδρυτή και διαχειριστή της «Εναλεία», ποσοστό κοντά στο 70% μπορεί να ενταχθεί στην κυκλική οικονομία.
Παράλληλα και για όλη τη διάρκειά της πρωτοβουλίας θα πραγματοποιούνται εκπαιδεύσεις των ψαράδων σε βιώσιμες μεθόδους αλιείας, καλές πρακτικές καθαρισμού των θαλασσών και υπεύθυνη διαχείριση του αλιευτικού εξοπλισμού, ώστε να αποφεύγεται η μελλοντική πλαστική ρύπανση από δίχτυα και αλιευτικό εξοπλισμό και η μείωση των ιχθυαποθεμάτων.
Η πρωτοβουλία COSMOTE BLUE ξεκίνησε με δράσεις σε θαλάσσιες περιοχές που παρατηρούνται μεγάλες συγκεντρώσεις πλαστικής ρύπανσης. Ο Θερμαϊκός κόλπος, η Χαλκιδική, ο Αργοσαρωνικός και η Κρήτης, είναι οι πρώτες τέσσερις. Μέχρι το 2025 αναμένεται να συγκεντρωθούν 90 τόνοι πλαστικού, από τους οποίους περισσότεροι από 50 θα μπορέσουν να μετατραπούν σε νέα ανακυκλωμένα προϊόντα, όπως κάλτσες, μπουφάν, παπούτσια ακόμη και έπιπλα.
«Η Ελλάδα είναι η χώρα του απέραντου γαλάζιου. Οι θάλασσές μας είναι ό,τι πολυτιμότερο διαθέτουμε: πηγή οξυγόνου, πηγή ζωής και τροφής. Οφείλουμε στις τωρινές και επόμενες γενιές, να τις προστατέψουμε. Γι’ αυτό αναλαμβάνουμε αυτή τη μεγάλη πρωτοβουλία, να καθαρίσουμε τις θάλασσες από το πλαστικό και τα απορρίμματα. Με τη βιώσιμη ανάπτυξη στην καρδιά κάθε δράσης μας, εργαζόμαστε συνεχώς για έναν κόσμο καλύτερο για όλους», δήλωσε σχετικά ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος του Ομίλου ΟΤΕ, κ. Μιχάλης Τσαμάζ.
Για τον Λευτέρη Αραπάκη το κλειδί αυτής της πρωτοβουλίας είναι η δημιουργία αμοιβαίων επωφελών σχέσεων μεταξύ των κοινωνιών και της θάλασσας, η αρμονική συνύπαρξη μας μαζί με το με το θαλάσσιο οικοσύστημα. Αν το καταφέρουμε τότε μάλλον δεν θα δώσουμε λόγους στη θάλασσα να μας εκδικηθεί, όπως «προέβλεπε» ο Ντίνος Χριστιανόπουλος.
