O Βασίλης Βασιλόπουλος, Data Protection Officer στην ΕΡΤ και ο Στέφανος Βιτωράτος, αντιπρόεδρος της Homo Digitalis αναλύουν στο 2045.gr τα νομικά ζητήματα και τα θέματα δεοντολογίας που προκύπτουν από την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης.
Η επικαιρότητα κατακλύζεται από τις ανακοινώσεις για τις νέες υπηρεσίες τεχνητής νοημοσύνης που διατίθενται στο ευρύ κοινό με ρυθμό που δύσκολα μπορεί να παρακολουθήσει κανείς. Μαζί όμως με τα εντυπωσιακά χαρακτηριστικά των chatbot και των συστημάτων που δημιουργούν εικόνες κατά παραγγελία, αναδεικνύονται και αρκετά νομικά ζητήματα, καθώς και θέματα δεοντολογίας.
To… κρυφό σχολειό
Το πιο σημαντικό ίσως είναι αυτό που σχετίζεται με την ιδιοκτησία των δεδομένων επί των οποίων έχει γίνει η «εκπαίδευση» των συστημάτων τεχνητής νοημοσύνης όπως είναι το ChatGPT της OpenAI ή οι εφαρμογές που βασίζονται στη «μηχανή» της Stability AI, μέσω της οποίας μπορείς να δημιουργήσεις μια εικόνα απλώς περιγράφοντάς την. Σε βάρος της εταιρείας κατέθεσε μήνυση η Getty Images, η οποία διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα χαρτοφυλάκια φωτογραφιών και γραφικών στοιχείων για εμπορική χρήση στο διαδίκτυο. Η Getty υποστηρίζει ότι η Stability AI χρησιμοποίησε 12 εκατ. φωτογραφίες από τη δική της πλατφόρμα (εν αγνοία της ίδιας της Getty, βεβαίως) προκειμένου να «εκπαιδεύσει» τους αλγορίθμους της. Η υπόθεση, βεβαίως, εκκρεμεί και ίσως λήξει με κάποιας μορφής εξωδικαστικό συμβιβασμό, ωστόσο θα ήταν ενδιαφέρον αν στο τέλος η Stability AI παραδεχόταν πως η «εκπαίδευση» των αλγορίθμων της έγινε με μια μέθοδο που θα θύμιζε τον θρύλο του κρυφού σχολειού.
Τέτοιου είδους προβλήματα όμως μπορεί να είναι η κορυφή του νομικού παγόβουνου. Κατά κοινή ομολογία οι εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να φτάσουν στο σημείο να επαναπροσδιορίσουν εργασιακές σχέσεις, ενώ ορισμένα μοντέλα χρήσης τους μπορεί να είναι αντίθετα με τη νομοθεσία.
Ευρώπη σε ρυθμούς… Ευρώπης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε το 2021 μια νομική Πράξη για την Τεχνητή Νοημοσύνη, η οποία όταν λάβει την τελική της μορφή (υποτίθεται ότι) θα δημιουργεί ένα πλαίσιο λειτουργίας των εφαρμογών. Η διαδικασία πηγαίνει πάρα πολύ αργά και με τους συνήθεις ρυθμούς της ΕΕ. Σήμερα, δύο χρόνια μετά, το προτεινόμενο νομοθετικό πλαίσιο βρίσκεται ακόμα σε στάδιο διαμόρφωσης, καθώς Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα 27 κράτη μέλη μέσω του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, πρέπει να συμφωνήσουν στο κείμενο της νομοθεσίας προτού αυτή τεθεί σε ισχύ.
Μια άλλη προσέγγιση στη Βρετανία
Το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να μην ανήκει πια στην ΕΕ όμως και αυτό φαίνεται να έχει αιφνιδιαστεί από την τεχνολογική ταχύτητα των πραγμάτων. Η βρετανική κυβέρνηση παρουσίασε λίγο πριν το τέλος Μαρτίου προτάσεις προς τη βιομηχανία προκειμένου να μπουν κάποιοι κανόνες. Το υπουργείο Επιστήμης, Καινοτομίας και Τεχνολογίας κατέθεσε στο βρετανικό Κοινοβούλιο ένα έγγραφο εργασίας με τις αρχές που θα πρέπει να ακολουθούν οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην τεχνητή νοημοσύνη: Ασφάλεια, Προστασία, Διαφάνεια, Λογοδοσία & Διακυβέρνηση και, τέλος, Δυνατότητα επανόρθωσης. Η κυβέρνηση δεν ζητά από τους βουλευτές να θεσπίσουν νέους νόμους αλλά να προχωρήσουν σε αναπροσαρμογές του υφιστάμενου πλαισίου. Για τον σκοπό αυτό, οι επιτροπές Υγείας, Ισότητας & Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Ανταγωνισμού του Κοινοβουλίου, καλούνται να καταθέσουν σχετικές προτάσεις. «Κατά τη διάρκεια των επόμενων δώδεκα μηνών, οι ρυθμιστικές αρχές θα εκδώσουν πρακτικές οδηγίες προς τους οργανισμούς, καθώς και άλλα εργαλεία και πόρους, όπως υποδείγματα αξιολόγησης κινδύνου, για να καθορίσουν τον τρόπο εφαρμογής αυτών των αρχών στους τομείς τους», υποστήριξε η βρετανική κυβέρνηση.
Περιμένοντας να κατακαθίσει λίγο η σκόνη από τους τίτλους των μεγάλων ειδησεογραφικών πρακτορείων, απευθυνθήκαμε σε δύο ανθρώπους που έχουν αρκετά να πουν για το θέμα της τεχνητής νοημοσύνης και τις νομικές της προεκτάσεις. Ο Βασίλης Βασιλόπουλος, δημοσιογράφος και Data Protection Officer της ΕΡΤ και ο Στέφανος Βιτωράτος, αντιπρόεδρος της Homo Digitalis μίλησαν στο 2045.gr για το πώς επηρεάζουν οι εφαρμογές της τεχνητής νοημοσύνης το νομικό πλαίσιο. Δύο συζητήσεις που κάθε άλλο παρά στενά νομικές ήταν… Η συνέχεια με το πάτημα του play.
