Η ραγδαία ανάπτυξη των τηλεπικοινωνιακών δικτύων, η αύξηση των απαιτήσεων σε ταχύτητες, bandwidth και η βελτίωση των παρεχομένων υπηρεσιών επιβαρύνει σημαντικά τον πλανήτη μας. Η ανάγκη για πράσινα και βιώσιμα δίκτυα επικοινωνίας είναι πιο προφανής από ποτέ.

Η ανθρώπινη ζωή και δραστηριότητα χωρίς τα δίκτυα επικοινωνιών είναι ένα τρελό, υποθετικό σενάριο φαντασίας. Βρισκόμαστε ήδη στις 6 ώρες, κατ’ ελάχιστον, ημερήσιας χρήσης των κινητών συσκευών επικοινωνίας. Η ανάπτυξη και η διασταύρωση τεχνολογιών επικοινωνιών και πληροφορικής ανεβαίνουν εκθετικά, σε ρυθμούς που δεν μπορούν πλέον να προβλεφθούν.

Η μεταφορά φωνής και το γραπτό μήνυμα θεωρούνται πια ‘commodities’, αφού ως ασύρματες ή ενσύρματες συνδέσεις τώρα πια εννοούμε όλες τις μεμονωμένες οντότητες που αλληλοεπιδρούν – ανθρώπους, συσκευές, ειδικούς αισθητήρες, δίκτυα, λειτουργίες, υπηρεσίες.

“Earth provides enough to satisfy every man’s needs, but not every man’s greed” – Mahatma Gandhi

H Domo Data science δημοσίευσε τα στοιχεία κατανάλωσης δεδομένων 2019 στις ΗΠΑ (τα πιο πρόσφατα που βρίσκονται) και τα νούμερα είναι ασύληπτα: κάθε λεπτό οι Αμερικανοί χρησιμοποιούν 4.416.720 GB δεδομένων, στέλνουν 188.000.000 emails, ανταλάσσουν 18.100.000 γραπτά μηνύματα, κατεβάζουν 390.030 apps και κάνουν stream (μόνο από το Netflix!) 694.444 ώρες βίντεο. Σε ένα λεπτό!

Κάθε θετική εξέλιξη κρύβει προκλήσεις

Ενώ οι συσκευές διευκολύνουν τη ζωή, την επιχειρηματικότητα, τη φιλία και τη ψυχαγωγία μας, από την άλλη, η αυξανόμενη ζήτηση δεδομένων, η συνεχής ανάπτυξη δικτύων, η ταχεία επέκταση και η παραγωγή νέων και πιο προηγμένων συσκευών, λέγεται πως έχει σημαντική αρνητική επίδραση στο παγκόσμιο περιβάλλον.

Η κατανάλωση ενέργειας είναι μόνο μία από τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίζουμε. Πρέπει σε αυτή να προσθέσουμε τις βιολογικές αλλαγές, την υπερσυγκέντρωση εκπομπών διοξειδίου άνθρακα, και τη φημολογούμενη συνεισφορά στην κλιματική αλλαγή, αλλά και την εξαφάνιση ζώντων ειδών.

Η συνεχής αύξηση ζήτησης στην κίνηση δεδομένων (data) οδηγεί σε τρομερές αυξήσεις κατανάλωσης ενέργειας και εκπομπών CO2. Όλα αυτά τα θέματα απασχολούν και παρακινούν τη διεθνή ερευνητική κοινότητα, αλλά και τις μεγάλες εταιρίες, να μελετούν και να σκέφτονται τα επονομαζόμενα «πράσινα δίκτυα επικοινωνίας» (green communication networks ή αλλιώς πράσινες επικοινωνίες).

Το (απαιτητικό σε ενέργεια) παράδειγμα της Ινδίας

Το παράδειγμα της Ινδίας, μας βοηθά να αντιληφθούμε το μέγεθος. Οι τηλεπικοινωνίες στην Ινδία, χώρα με τόσο μεγάλο πληθυσμό, έχουν ένα δίκτυο 3.000.000 κεραιών με αναλογία περίπου 1,5 τηλεπικοινωνιακό πάροχο ανά σταθμό.

Παραδοσιακά, οι κεραίες χρησιμοποιούν το δίκτυο ηλεκτρικού και δευτερευόντως γεννήτριες με πετρέλαιο και καταναλώνουν από 0.75 Kw έως 20 Kw. Αν υπολογίσουμε το μέσο όρο κατανάλωσης ενέργειας, τότε η χώρα χρειάζεται ημερησίως 9.000.000.000 energy units! Στατιστικοί υπολογισμοί της Ινδικής κυβέρνησης και διεθνών οργανισμών ανεβάζουν την εκπομπή CO2 προς το περιβάλλον σε 6.800.000 τόνους κάθε χρόνο… και μετά αναρωτιόμαστε, αν υπάρχει κλιματική αλλαγή.

Η βιομηχανία πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών προσπαθεί

Είτε για οικονομικούς, πολιτικούς ή/και κοινωνικούς λόγους, κάθε βιομηχανία εργάζεται για τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και του αποτυπώματος άνθρακα. Η συντελούμενη επανάσταση στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών έχει αλλάξει ριζικά το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επικοινωνούν ευρυζωνικά (broadband) και κινητά (mobile) οι τομείς των μεταφορών, του εμπορίου, της ναυτιλίας, του τουρισμού, της εκπαίδευσης, της βιομηχανίας, των τραπεζών και της απασχόλησης. Έτσι, στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών, η αυξανόμενη ζήτηση για εύρος ζώνης, περισσότερα δεδομένα, ταχύτητες καθιστούν δύσκολο στόχο τη μείωση της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας και του αποτυπώματος άνθρακα.

Τα «πράσινα» δίκτυα επικοινωνίας είναι η προσπάθεια φορέων και εταιριών να μειώνουν διαρκώς τα λειτουργικά τους έξοδα, ενώ βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, να μειώνουν τον αντίκτυπο στο Περιβάλλον, χωρίς όμως να διακυβεύουν την αντιλαμβανόμενη και πραγματική ποιότητα της επικοινωνίας για τους τελικούς χρήστες.

Ωστόσο, ο κλάδος των τηλεπικοινωνιών μπορεί να είναι ηγέτης σε αυτό το πράσινο κίνημα. Broadband, cloud, και 5G είναι το ιερό τρίπτυχο. Δεύτερον, οι κόμβοι χαμηλής ισχύος, όπως οι μικροκυψέλες (picocells και κυψέλες Femto) έχουν μικρό όγκο, μειώνουν το κόστος ανάπτυξης και τοποθέτησης, και οδηγούν στην επίτευξη πράσινων στόχων.

Το 5G και ένας πιο πράσινος πλανήτης

H τεχνολογία θα διαδραματίζει βασικό ρόλο στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και στη μείωση των επιπτώσεών της σε όλες τις βιομηχανίες και την κοινωνία. Οι τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι και οι προμηθευτές τους θα μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου έως και 10 φορές. Το hashtag #BetterFuture δείχνει την επόμενη εποχή και τη δέσμευση της GSM Association που με το report The Enablement Effect βάζει δεσμευτικές αρχές, ώστε να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση και απόδοση. Και αυτή η δέσμευση αφορά 750 τηλεπικοινωνιακούς παρόχους, που είναι μέλη GSMA, και 400 εταιρίες που είναι associate members μιας και η ενεργειακή αποδοτικότητα και οι στρατηγικές ψηφιοποίησης απαιτούν αυξημένη διατομεακή συνεργασία.

Το 5G είναι η πρώτη εγγενώς πράσινη τεχνολογία που διαθέτει πολλές δυνατότητες και λειτουργίες ενεργειακής απόδοσης ενσωματωμένες στο αρχικό πρότυπο σε αντίθεση με τις προηγούμενες γενιές. Μια πρόσφατη έρευνα (Δεκέμβριο 2020) των Nokia και Telefonica, που έγινε επί τρίμηνο επάνω στο δίκτυο της Telefonica, απόδειξε πως τα δίκτυα 5G είναι 90% περισσότερο energy efficient από τα δίκτυα 4G.

To καλό παράδειγμα της Nokia

Η Nokia ήταν η πρώτη εταιρία προμηθευτής τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού που έθεσε υψηλούς στόχους το 2017, να μειώσει κατά 75% τις εκπομπές CO2 στα προϊόντα και υπηρεσίες της έως το 2030. Η εταιρία επανήλθε το 2019 με συνέπεια και μαζί με 87 πελάτες της παγκοσμίως αναβάθμισε τους στόχους αυτούς, παρουσιάζοντας παράλληλα, προϊόντα και λύσεις που ήδη πηγαίνουν στην κατεύθυνση της χαμηλότερης κατανάλωσης.

Μάλιστα μέσα στο 2021 θα παρουσιάσει τα αποτελέσματά της σύμφωνα με τα πρότυπα του οργανισμού Ambitious Corporate Climate Action. Επίσης, στον δημοσιευμένο πιο πρόσφατο απολογισμό Βιώσιμης ανάπτυξης της εταιρίας (σελ. 27) αναφέρονται τα στατιστικά και οι μετρούμενοι στόχοι της.

Η εταιρία βρίσκεται σε διαρκή και καινοτομική διάθεση. Παρουσιάζει σύστημα μικροεπεξεργαστών στα δίκτυά της (ReefShark) που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας κατά 64%. Η τεχνολογία liquid cooling που αναπτύσσει όχι μόνο μειώνει τις εκπομπές CO2, αλλά ξαναχρησιμοποιεί έξυπνα την εκλυόμενη ενέργεια και τη διοχετεύει στο σύστημα θέρμανσης για τους ιδιώτες καταναλωτές.

Χρησιμοποιεί software και τεχνητή νοημοσύνη, για να «διαβάζει» την κίνηση δεδομένων στα δίκτυα που στήνει, και να βελτιστοποιεί τη χρήση ενέργειας και φτάνει μέχρι το σημείο να «κοιμούνται» τα δίκτυα, όταν κοιμούνται οι καταναλωτές-πολίτες.

Η εταιρία συνεργάζεται (και πιέζει θετικά) με περισσότερους από 400 προμηθευτές της, που αντιπροσωπεύουν το 59% των προμηθειών της, για να κάνουν σαφείς και δημόσιους τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και μαζί τους συνεργάζονται για τη μείωση ενέργειας στις λύσεις, τα ανακυκλώσιμα υλικά και προϊόντα τους.

Μειώνει το αποτύπωμα ενέργειας στις αποθήκες, μεταφορές και τα κτίριά της. Ο Κώστας Κορωναίος, Country Manager της Nokia στην Ελλάδα εξηγεί «Η τεχνολογία θα παίζει κύριο ρόλο στην αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής και πρέπει να αλλάξει θετικά τη ζωή των ανθρώπων, των βιομηχανιών και της κοινωνίας. Μπορεί η τεχνολογία και οι λειτουργίες μας να μειώσουν 10 φορές περισσότερο την εκπομπή CO2 και αυτό κάνουμε. Η προσπάθειά μας είναι να χρησιμοποιούμε υλικά και καινοτόμες τεχνικές που μειώνουν την κατανάλωση ενέργειας, ενώ παράλληλα επεκτείνουμε τη διατομεακή συνεργασία γιατί είναι ευθύνη όλων μας.»

Η πρόκληση βρίσκεται στα χέρια του ιδιωτικού τομέα

Η Accenture είναι μια κορυφαία παγκόσμια εταιρεία επαγγελματικών υπηρεσιών στρατηγικής και συμβουλευτικής, διαδραστικής τεχνολογίας με ψηφιακές δυνατότητες και 509.000 στελέχη να εξυπηρετούν πελάτες σε 120 χώρες, άρα έχει μια καλή εικόνα για το θέμα.

Ο ιδιωτικός τομέας και οι επιχειρήσεις είναι το 75% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Για την κλιματική αλλαγή και τη μείωση κατανάλωσης της ενέργειας δεν γίνονται όμως ακόμη πολλά. Είναι αποκαλυπτική η έρευνα της Accenture 2019 με τίτλο United Nations Global Compact—Accenture Strategy CEO Study on Sustainability όπου 1.000 κορυφαία στελέχη από 21 κατηγορίες αγοράς σε 99 χώρες μίλησαν για τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις για να φτάσουμε με επιτυχία στους Sustainable Development Goals (SDG) το 2030. Πρέπει να γίνουν πάρα πολλά ακόμη.

“It’s time for leaders to ensure sustainability goals are firmly embedded in corporate strategy and company purpose” –
Peter Lacy, Senior Managing Director – Accenture Strategy and WEF Lead

Η εταιρία έχει δεσμευτεί να παράγει μηδενικές εκπομπές ρύπων έως το 2025, επιτυγχάνοντας να έχει σε όλα τα γραφεία της ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είναι άλλωστε ένα δίκτυο επικοινωνίας και αυτό, μάλιστα πολύ εκτεταμένο. Μειώνει το αρνητικό αποτύπωμά της εισάγοντας πρακτικές περιορισμένης μετακίνησης και ταξιδίων, ενώ όπου μπορεί συνεισφέρει με τη φύτευση ως φυσική άμυνα στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Χρησιμοποιεί τεχνικές 100% ανακύκλωσης υλικών και επίπλων γραφείου και υπολογιστών.

Στην οπτική της Accenture βρίσκεται μια μεγάλη αλήθεια: δίκτυα δεν είναι μόνο τα τηλεπικοινωνιακά, επειδή εκεί βλέπουμε τις κεραίες και την επικοινωνία. Δίκτυα είναι όλα όσα συγκεντρώνουν τεράστια ανθρώπινη δραστηριότητα, πληροφορίες και ανταλάσσουν διαρκώς data.

Για αυτό και υποστηρίζει πως η στρατηγικά σχεδιασμένη χρήση του Cloud και ψηφιακών λύσεων μειώνει έμπρακτα το αρνητικό αποτύπωμα στο περιβάλλον και την κατανάλωση ενέργειας. Εκεί όπου χρειαζόμασταν «στρατούς» από φορτηγά, καύσιμα, και ανθρώπους που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα, σήμερα μπορούμε να έχουμε σύμφωνα με την Accenture:

  • Data centers που χτίζονται με φιλική προς το περιβάλλον διάθεση, τεχνικές, συστήματα, και ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
  • Μείωση κατανάλωσης ενέργειας έως και 65% καθώς και μείωση εκπομπής CO2 κατά 84% όταν οι φυσικές υποδομές και λειτουργίες των επιχειρήσεων μεταφέρονται σε ψηφιακή μορφή (Infrastructure as a Service).
  • Το «πράσινο Cloud» όχι μόνο δεν έχει εκπομπές CO2 αλλά σημαίνει βελτιστοποίηση της παραγωγικότητας για κάθε επιχείρηση μαζί με α) επιλογή ταχύτατου και βιώσιμου software που ταιριάζει σε κάθε περίπτωση, β) δημιουργία εφαρμογών που μειώνουν την εκπομπή CO2 έως και κατά 98%.

Η μελέτη της εταιρίας The green behind the cloud δίνει πολλά ερεθίσματα για κάθε επιχειρηματία. Από μόνη της η μετακίνηση δραστηριοτήτων και λειτουργιών των επιχειρήσεων στο Cloud, σύμφωνα με την Accenture, μπορεί να μειώσει τις εκπομπές CO2 κατά 59.000.000 τόνους κάθε χρόνο(!), το οποίο ισοδυναμεί σαν να βγάζουμε από την κίνηση στους δρόμους μας 22.000.000 αυτοκίνητα και την περιβαλλοντική τους επιβάρυνση φυσικά.

Στη μάχη μπαίνουν και οι «έξυπνοι μετρητές»

Οι έξυπνοι μετρητές-αισθητήρες όχι μόνο φέρνουν στη ζωή μας μια πλευρά του Internet of Things, αλλά πολύ απλά δείχνουν σε κάθε σπίτι τι ενέργεια καταναλώνει real-time, και την ίδια στιγμή το ίδιο ξέρει και ο πάροχος ενέργειας ή επικοινωνιών …μάλιστα χωρίς να μετακινηθεί κανείς από το γραφείο του. Θα ξέραμε πιθανώς στην περίπτωση των χιονοπτώσεων της «Μήδειας» ποιά ακριβώς σπίτια ήταν χωρίς ρεύμα. Θα μειώναμε τα έξοδα των ανθρώπων που ελέγχουν το ρολόι. Θα σώζαμε συνολικά 20% εκπομπές CO2. Φανταστείτε αυτό να γινόταν σε όλες τις χώρες…

Η ΕυρωπαΪκή Ενωση πιέζει προς αυτή τη θετική κατεύθυνση τα κράτη-μέλη και αρκετοί ενεργειακοί και τηλεπικοινωνιακοί πάροχοι ήδη γίνονται προμηθευτές τέτοιων νέων υπηρεσιών, ενώ συνεργάζονται στενά και δημιουργούν λύσεις. Το παράδειγμα της εταιρίας τηλεπικοινωνιών O2 μαζί με την Accenture ξεκίνησε το 2020 στη Μεγάλη Βρετανία με 20 εκατ. νοικοκυριά και είναι ένα από τα πολλά που αναπτύσσονται στον κόσμο.

Οι τηλεπικοινωνίες, τα data centers (από του Facebook, έως μια παγκόσμια κοινότητα συναλλαγών καρτών, και τους παγκόσμιους παίκτες e-commerce) καταναλώνουν πληροφορίες και διαρκώς αυξανόμενη ενέργεια. Οι τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ICT) «τραβούν» το 70% της καθημερινά χρειαζούμενης ενέργειας και για αυτό πρέπει να γίνουν πολύ πρακτικά βήματα για ένα πιο πράσινο πλανήτη και ένα πιο θετικό περιβαλλοντικό αποτύπωμα.

Και επειδή εμείς, ως πολίτες και καταναλωτές, είμαστε εκείνοι που καταναλώνουμε δεδομένα, πληροφορίες, ταινίες, επικοινωνίες -όλο και περισσότερο- μας αφορά! Αφενός πρέπει να είμαστε πιο υπεύθυνοι, αλλά και να απαιτούμε / ζητούμε πιο υπεύθυνες πρακτικές από τις επιχειρήσεις για την λελογισμένη κατανάλωση ενέργειας, την εισαγωγή νέων μεθόδων βιώσιμης λειτουργίας και για τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης.

Στα «πράσινα» βιώσιμα δίκτυα επικοινωνίας βρίσκονται δραστηριότητες, άνθρωποι, τεχνολογίες, καινοτομία και πολλές αλλαγές. Και πρέπει να τα κάνουμε πράξη, αν θέλουμε να ανασάνουμε καλύτερα και περισσότερο.