Τι και αν φοβάμαι τα ρομπότ;
Το «λαϊκό αίσθημα» πάντα ανακάλυπτε σενάρια τρόμου που παλαιότερα γέμιζαν την κουβέντα στα καφενεία, τώρα πια γεμίζουν τα social media timelines. Ένα από αυτά τα θέματα είναι πως τα ρομπότ θα μας πάρουν τις δουλειές. Το ενδεχόμενο είναι πλέον ορατό, αλλά σε χαμηλής εξειδίκευσης αντικείμενα και είδη εργασίας.
Τις «δουλειές θα μας τις πάρει» η τεχνητή νοημοσύνη (AI), όπως ήδη εξελίσσεται. Αλλά ποιες ακριβώς δουλειές θα αντικαταστήσει η τεχνητή νοημοσύνη; Όλες εκείνες που δεν παράγουν αξία, αλλά γίνονται καθημερινά και επαναλαμβανόμενα, σαν μια ατελείωτη γραφειοκρατία.
Η τεχνητή νοημοσύνη θα είναι γρήγορη, όχι βαριεστημένα ανθρώπινη
Όσο η παγκοσμιοποιημένη οικονομία εξελίσσεται και ο ανταγωνισμός γίνεται σκληρός, τόσο πρέπει να λειτουργείς με χαμηλότερα κόστη και με τεράστια ταχύτητα. Για αυτό το λόγο όλο και περισσότερες κυβερνήσεις, οργανισμοί, εταιρίες ψάχνουν να βρουν δουλειές και συνήθειες που θα αντικατασταθούν με πολύ μικρότερο χρόνο και χαμηλότερο κόστος.
Η υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης γίνεται και για ένα ακόμη σοβαρό λόγο: ο πολίτης-καταναλωτής δεν έχει διαθέσιμο χρόνο και χρειάζεται ταχύτητα πρόσβασης και εξυπηρέτησης. Όποιο λοιπόν σύστημα ΑΙ απαντά σε αυτή την ανάγκη, θα αξιοποιείται: από το να ψάχνω φωτογραφίες στο Internet με ειδικά κριτήρια, έως το να έχω στιγμιαία την πληροφορία ποιος θα με εξυπηρετήσει, πότε, σε ποιο σημείο.
Οι εφαρμογές είναι χρηστικές και χιλιάδες
Εφαρμογές AI θα βρούμε σε οποιαδήποτε συμπεριφορά, πεδίο πληροφορίας, δράση που αν ενταχθεί σε μία βάση δεδομένων με ομοειδή στοιχεία, θα δώσει λύση-απάντηση στον ωφελούμενο πολίτη-πελάτη-καταναλωτή. Ένα απλό παράδειγμα: αντί να πας στον ιδιώτη-οδοντίατρο (ή να επιβαρύνεις το σύστημα υγείας και τα προσωπικά έξοδα μετακίνησης) το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης Pearlii «διαβάζει» τη φωτογραφία του στόματος και δίνει το τσεκάπ-αποτέλεσμα της υγείας των δοντιών. Πώς; Αξιοποιεί μια βάση δεδομένων (big data) που κάθε μέρα εμπλουτίζεται και αποκτά μεγαλύτερη στατιστική βαρύτητα.
Και ο αγώνας δρόμου δεν θα σταματήσει! Το Slazzer είναι ένα AI-powered software που αφαιρεί το background από κάθε φωτογραφία (που έτρωγε πολύ ώρα για ένα γραφίστα ή δημιουργό). To Crew.Live είναι μια πλατφόρμα που επιτρέπει σε διατροφολόγους, ψυχοθεραπευτές, personal trainers να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους online, να δείχνουν τα βίντεο τους και ο ωφελούμενος να απολαμβάνει εκτός των οδηγιών …ανίχνευση κίνησης, διάβασμα παλμών καρδιάς και ειδικά πλάνα διατροφής σύμφωνα με το προφίλ του.
Πώς νομίζετε σας κάνει ‘match’ το LinkedIn; Πώς σας υπενθυμίζει η Google στο gmail σας ποια e-mails αφήσατε αναπάντητα; Πώς γίνεται και σας ειδοποιεί το mobile banking για πληρωμές ή μεταφορές χρημάτων; Πώς υπολογίζουν τις αποστάσεις και τις καλύτερες διαδρομές οι εφαρμογές χαρτών;
Αρχίζουν να το αντιλαμβάνονται και οι κυβερνήσεις
To Συμβούλιο της Ευρώπης (τμήμα αποτελεσματικότητας δικαιοσύνης) παρακολουθεί και καταγραφεί πως αρκετές χώρες άρχισαν ή σχεδιάζουν να χρησιμοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη στη Δικαιοσύνη.
“Η αγγλική κυβέρνηση έχει επενδύσει $78 δισ. για να υποστηρίξει projects ρομποτικής και τεχνητής νοημοσύνης”
Η Μεγάλη Βρετανία έχει 121 AI – empowered επιχειρήσεις που επένδυσαν $8,6 δισ. το 2018 και η Αγγλική κυβέρνηση έχει επενδύσει $78 δισ. για να υποστηρίξει projects ρομποτικής και τεχνητής νοημοσύνης που θα βοηθήσουν στη διακυβέρνηση τις δημόσιες υπηρεσίες, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα.
Εξαιτίας του Covid-19, χώρες όπως οι Ινδία και Κορέα λειτούργησαν το app-based tracking (παράδειγμα της Ινδίας) για τους πολίτες και την πανδημία. Τα συμπεριφορικά δεδομένα καταγράφονταν σε πραγματικό χρόνο χωρίς να χρειάζονται εκατοντάδες χιλιάδες υπάλληλοι-ελεγκτές. Η αστυνομία της Ρωσίας χρησιμοποίησε facial recognition (αναγνώριση προσώπου) για να εγγυηθεί/ελέγξει το lock-down. Πρακτικά η αναγνώριση προσώπου θα είναι στο μέλλον ένα σύστημα ασφαλούς εισόδου σε υπηρεσίες, αεροδρόμια, δημόσιους χώρους μειώνοντας το έγκλημα, και τις παράνομες δραστηριότητες.
Πρέπει να προσαρμοστούμε και να τεθούν κανόνες
Οι καινοτόμες τεχνολογίες πάντα σχεδιάζονται με αγαθές προθέσεις, για να υπηρετήσουν ανάγκες των οικονομιών και των κοινωνιών και για αυτό πρέπει να αξιοποιηθούν, όταν λύνουν προβλήματα.
Είναι εξίσου σαφές πως μπορεί (στα λάθος χέρια) να χρησιμοποιηθούν με ανήθικο τρόπο, εγείροντας ανησυχία για θέματα προστασίας προσωπικών δεδομένων, ασφάλειας, και κυβερνοεπιθέσεων. Ποιος ελέγχει, στο παράδειγμα της Ρώσικης αστυνομίας, το χειρισμό των δεδομένων;
Οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες Ασίας, Αμερικής και Ευρώπης (με τη σειρά της τεχνολογικής εξέλιξης) έχουν μεικτά συναισθήματα για την προοπτική χρήσης νέων τεχνολογιών. Επίσης δεν έχουν μελετήσει τα νομικά και πρακτικά θέματα. Μόνο οι αστυνομικές αρχές άρχισαν να συνεργάζονται στενότερα μετά την τρομοκρατική επίθεση της 11η Σεπτεμβρίου 2001 («δίδυμοι πύργοι») και οι πρακτικές τους, μαζί με το διαρκές spamming των ψηφιακών marketers, οδήγησαν 20 χρόνια(!) μετά στον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR) της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην αντίστοιχη ρύθμιση στην Καλιφόρνια (California Consumer Privacy Act – CCPA) των ΗΠΑ.
Δείτε τώρα, εξαιτίας της πανδημίας, εκατομμύρια πολίτες, εργοδότες, εργαζόμενοι και αρχές δίνουν και παίρνουν προσωπικά στοιχεία, με ποιόν επικοινωνούν, ποιος είναι ο γιατρός, που πήγαν κλπ. Ποιος και πως χρησιμοποιεί τα δεδομένα; Και τα δεδομένα τα χρειαζόμαστε, κι εμείς και οι φορείς εξουσίας και οι κοινότητες πολιτών …και η τεχνητή νοημοσύνη!
Να αντιμετωπίσουμε το ‘tech-clash’
Το γραφείο της εταιρείας ερευνών Accenture στον Καναδά έκανε το 2019 μια έρευνα σε 6.000 επιχειρήσεις και διεθνή στελέχη πληροφορικής, καθώς και σε 2.000 πολίτες-πελάτες επιχειρήσεων. Το 83% παραδέχτηκε πως η τεχνολογία έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι των λειτουργιών τους και της εμπειρίας πελατών. Το 70% δήλωσε σιγουριά πως η τεχνολογία θα είναι πιο κρίσιμη στα επόμενα 3-4 χρόνια.
Και ενώ όλο και περισσότερα ψηφιακά προϊόντα και υπηρεσίες δημιουργούνται, ακριβώς εδώ υπάρχει κάτι σημαντικό, το ‘tech clash’. Είναι το (tech-)clash μεταξύ επιχειρηματικών μοντέλων (λειτουργίες, προϊόντα, εξυπηρέτηση) που βρίσκονται σε αναντιστοιχία με τις προσδοκίες και τις ανάγκες των ανθρώπων.
Η τεχνολογία δίνει εργαλεία σε όλους, αλλά η κακή και ελλιπής χρήση των εργαλείων αυτών από κυβερνήσεις, οργανισμούς και εταιρίες δημιουργεί αρνητικές εντυπώσεις και εμπειρίες. Για την ίδια έρευνα ο Paul Daugherty, Chief technology & innovation officer της Accenture δήλωσε «…πρέπει να αλλάξουμε τρόπο σκέψης, από το «γιατί έτσι γίνεται» στο «εμπιστεύομαι γιατί…»
Ξανά πίσω στην τεχνητή νοημοσύνη
Η Εμπιστοσύνη των πολιτών-καταναλωτών θα αποκτηθεί μέσα από εκπαίδευση (που πρέπει να ξεκινήσει στο σχολείο) και μέσα από καλές, διαφανείς, και επαγγελματικές πρακτικές των δημόσιων και ιδιωτικών εταιριών. Είναι μια διαρκής σχέση που καθημερινά θα βαθμολογείται. Αυτές οι πρακτικές πιστεύω πως απαιτείται να λάβουν υπόψη τους τα εξής:
Νο1. Το “I” είναι «εγώ»…
Οι οργανισμοί που θα βάλουν την τεχνητή νοημοσύνη να μας εξυπηρετήσει, να μας μιλήσει πρέπει να σχεδιάσουν πραγματικά προσωποποιημένες και ασφαλείς εμπειρίες. Για να νιώσει ο πολίτης-πελάτης, που τόσα χρόνια περίμενε παθητικά στην άλλη γραμμή του τηλεφώνου, ότι είναι ενεργός, μετράει η κουβέντα του, τον σέβονται – τελικά ο πελάτης «έχει τον έλεγχο».
Νο2. Τεχνητή νοημοσύνη που με βοηθά
Η τεχνητή νοημοσύνη πρέπει να βοηθήσει τους ανθρώπους στη δουλειά τους, δίνοντας τους ποιότητα, γνώση, ευρήματα/συμπεράσματα. Να μην αντιμετωπιστεί απλά σαν γρήγορος αυτοματισμός, επειδή για παράδειγμα ένα τμήμα HR ανέβασε όλα τα βιογραφικά που δέχεται, ψηφιοποιήθηκαν και γλύτωσε το χαρτί. Όσο αυξάνονται οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης, οργανισμοί και επιχειρήσεις πρέπει να σκεφτούν από την αρχή τις διαδικασίες και λειτουργίες που έχουν. Σε παγκόσμιο επίπεδο, μόλις το 37% των δημόσιων οργανισμών και επιχειρήσεων δηλώνουν, πως έχουν συμπεριλάβει στο σχεδιασμό τους διαδικασίες συνεργασίας συστημάτων-αυτοματισμών και ανθρώπων.
Νο3. Smart things: δεν υπάρχει πια δίλημμα
Έξυπνες πόλεις, συσκευές, συστήματα, λειτουργίες και έξυπνοι οργανισμοί και επιχειρήσεις. Δεν υπάρχει πια δίλημμα σε ποιόν από αυτούς ανήκει το τελικό προϊόν-υπηρεσία που βιώνει ο καθένας μας ως πολίτης-πελάτης. Κάποτε ήταν στην αποθήκη τους. Κάποτε έφτιαχναν μια εφαρμογή πληροφορικής για τη δική τους εταιρία ή τμήμα. Σήμερα όλες οι λύσεις και τα συστήματα είναι πλέον διαμοιραζόμενα αγαθά ανάμεσα στον κατασκευαστή, designer, developer και τον χρήστη που τα διαθέτει στην αγορά (πχ. συστήματα κάποιου Δήμου, ΚΕΠ, ή κάποιας εταιρίας τηλεπικοινωνιών). Το ίδιο και όλες οι ψηφιακές υποδομές κάθε επιχείρησης. Όπως εμείς ως ιδιώτες αγοράζουμε Microsoft Office 365 on-the-cloud, μια επιχείρηση λιανικής φαγητού μπορεί να έχει αποθηκευμένα τα στοιχεία της σε servers της Γερμανίας και το σύστημα παραγγελιών στη Ρουμανία, ενώ ο κούριερ-μηχανάκι είναι έξω από την πόρτα μας.
Τα σημεία 1, 2, 3 φέρνουν τρομερές αλλαγές στο συλλογισμό, στο σχεδιασμό προϊόντων και υπηρεσιών και τελικά στη λειτουργία των οργανισμών και επιχειρήσεων σχετικά με εμένα, τον σημαντικό πολίτη-πελάτη. Για την ικανοποίηση, την ασφάλεια, τη διαφάνεια και την προστασία των συμφερόντων μου.
Και αυτό απαιτεί νομική, επιχειρηματική, οικονομική προετοιμασία καθώς και ένα DNA καινοτομίας, διάθεσης δηλαδή για θετικές αλλαγές. Κάνοντας το σωστό για τον άνθρωπο και τότε ως αποτέλεσμα αυτού θα έρθουν η Εμπιστοσύνη, η Ικανοποίηση και τα κέρδη.
Η τεχνητή νοημοσύνη θα πάρει οποιαδήποτε επαναλαμβανόμενη δράση μας και θα την μετατρέψει στο πάτημα ενός κουμπιού ή σε ένα μοναδικό αριθμό κλήσης, ή σε ένα μοναδικό αριθμό πολίτη που θα ξεκλειδώνει διαδικασίες, υπηρεσίες, και οφέλη. Θα συντομεύσει τη δουλειά του υπαλλήλου, του ασφαλιστή, του δικηγόρου, του γιατρού, του πωλητή, του γραφίστα. Θα μειώσει το χρόνο έρευνας, κράτησης, πληρωμής και απόκτησης προϊόντων μέσα από ψηφιακά κανάλια.
Αλλά για να γίνουν όλα αυτά απαιτείται ένα νέο πνεύμα συνεργασίας, πλαισίων νομοθεσίας, και μοιράσματος γνώσης ανάμεσα σε όλες τις βιομηχανίες. Πρέπει να καταργηθούν τα σιλό εκπαίδευσης, του γιγάντιου δημόσιου τομέα και του προσωποπαγούς επιχειρείν. Να μιλήσουν και να μάθουν μεταξύ τους. Στη θέση των παλιομοδίτικων λογικών, να δούμε κόσμους συνδημιουργίας καινοτομίας, κοινές νομικές ιδέες, διαβουλεύσεις και μεγάλες συνεργασίες από όλους, για όλους.
Αλλιώς η αλλαγή θα είναι βίαιη και η τεχνητή νοημοσύνη θα μας «φορεθεί» ως αντιγραφή, χωρίς να έχει φτιαχτεί για εμάς, από εμάς. Και τότε το πιο πιθανό είναι να πατάς εκείνο το κουμπί, επειδή πρέπει, αλλά ο φόβος και η άρνηση στην αλλαγή να είναι το κυρίαρχο συναίσθημα της κοινωνίας. Τότε αυτές οι κοινωνίες μένουν οπισθοδρομικές και συντηρούν κοινωνικές αντιθέσεις και ανισότητες. Δεν πρέπει να γίνουμε τέτοια κοινωνία και χώρα.
