To 5G στην Ελλάδα πέρα από τα αυτονόητα οφέλη

Λίγο πριν μπούμε στην εποχή του 5G και στην Ελλάδα, οι εταιρείες, οι φορείς ακόμα και το κράτος βρίσκονται μπροστά σε μια μεγάλη πρόκληση. Αυτή της απουσίας από την ελληνική οικονομία της βαριάς βιομηχανίας, όπου εντοπίζονται τα πρώτα και αυτονόητα οφέλη της νέας γενιάς των δικτύων κινητής τηλεφωνίας.

Στις περιγραφές πολλών για όλα αυτά που φέρνει το 5G δεν είναι λίγοι εκείνοι που παρομοιάζουν τη νέα γενιά δικτύων κινητής τηλεφωνίας με το «ηλεκτρικό ρεύμα», οι άπειρες εφαρμογές του οποίου σε βιομηχανικό και οικιακό τομέα μετέβαλλε τις ανθρώπινες κοινωνίες και αποτελεί πλέον τη ραχοκοκαλιά της σύγχρονης βιομηχανικής κοινωνίας.

Εφαρμογές που δεν μπορούσαν να προβλεφθούν στα τέλη του 19ου αιώνα όταν άρχισαν να αναπτύσσονται οι πρώτες πρακτικές εφαρμογές του κλάδου. Κατά τον ίδιο τρόπο, το 5G δίκτυο χάρη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του δημιουργεί αντίστοιχες προσδοκίες για τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσε να επηρεάσει τις επόμενες κοινωνίες, χωρίς όμως να μπορούν επακριβώς να προβλεφθούν, να προσδιοριστούν και κατ’ επέκταση να καταμετρηθούν.

Τι φέρνει το 5G

Ποια είναι όμως αυτά τα χαρακτηριστικά που κάνουν το 5G να χτίζει τόσες πολλές προσδοκίες για την επιρροή που θα έχει στο μέλλον; Το πιο γνωστό είναι η ταχύτητα, όμως τη μεγάλη διαφορά θα κάνουν η σχεδόν μηδενική καθυστέρησή του (latency), η μεγαλύτερη χωρητικότητά του και η «εξυπνάδα» του, η δυνατότητα δηλαδή έξυπνης κατανομής πόρων του δικτύου αναλόγως της πρακτικής εφαρμογής.

Κανείς δεν έχει τώρα όλες τις απαντήσεις

Παρά το γεγονός ότι το σύνολο των εμπλεκομένων εκφράζει τη βεβαιότητα ότι βρισκόμαστε μπροστά σε μια επανάσταση με δυνατότητες ανεπανάληπτες για ιδιώτες και επιχειρήσεις την ίδια στιγμή επίσης κανένας δεν έχει όλες τις απαντήσεις. Αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος για τον οποίο αρκετά χρόνια πριν την ανάπτυξη των δικτύων είδαμε να αναπτύσσονται πρωτοβουλίες σε διάφορες χώρες, όπως το 5G for Sweden (Μάρτιος 2015) από την Ericsson, που είχε ως στόχο να λειτουργήσει ως πλατφόρμα διαλόγου και να καλλιεργηθούν οι πρώτες πρακτικές εφαρμογές. Έξι μήνες αργότερα (Σεπτέμβριος 2015) το πρόγραμμα αυτό άρχισε να επεκτείνεται κάτω από την ομπρέλα 5G for Europe, περιλαμβάνοντας συνολικά επτά χώρες και 10 συνεργαζόμενους φορείς.

Την ίδια περίοδο, μεγάλες εταιρείες του κλάδου της κινητής τηλεφωνίας ξεκίνησαν πιλοτικές συνεργασίες με πανεπιστήμια και επιχειρήσεις, προκειμένου να κατανοηθούν τα οφέλη του 5G στις διαφορετικές βιομηχανίες. Για παράδειγμα, επίσης στη Σουηδία, η Ουμέα, μια πόλη με περίπου 80.000 κατοίκους επιλέχτηκε για να γίνει πεδίο δοκιμών 5G εφαρμογών μεγάλης κλίμακας τη διετία 2018-2019. Το πρόγραμμα Umea 5G city περιλάμβανε μεταξύ άλλων το πρώτο 5G νοσοκομείο και το πρώτο 5G πανεπιστήμιο στην Ευρώπη.

Περιγράφοντας πρόσφατα την εμπειρία που αποκόμισε η Ericsson από τέτοιου τύπου συνεργασίες, η Μαρία Μπούρα, Director, Government & Industry Relations & Innovation, στην Ericsson Ελλάδος, ανέφερε ότι σε αρκετές περιπτώσεις τα οφέλη από το 5G ανακαλύπτονταν όσο η εφαρμογή του προχωρούσε σε βάθος, όσο εξετάζονταν κάθετα πιθανές ανάγκες των επιχειρήσεων. Δείγμα της σημασίας που έχουν τέτοιες προπαρασκευαστικές διαδικασίες για τη δημιουργία των πρώτων οικοσυστημάτων.

Το ελληνικό περιβάλλον

Δυστυχώς στην Ελλάδα μέχρι τώρα δεν εφαρμόστηκαν αντίστοιχες πρωτοβουλίες με αποτέλεσμα να μην έχουν δοκιμαστεί οι πρώτες πρακτικές εφαρμογές της νέας γενιάς δικτύων πάνω στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής επιχειρηματικότητας. Κενό που όπως γίνεται κατανοητό για να καλυφθεί πρέπει να επιταχυνθεί τώρα ο ρυθμός. «Πρέπει να βιαστούμε» ανέφερε χαρακτηριστικά στην επικοινωνία μας η κ. Μπούρα.

Χαρακτηριστική της καθυστέρησης της Ελλάδας ως προς την προετοιμασία της για την εποχή του 5G ήταν η βαθμολογία της στον δείκτη DESI της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Σύμφωνα λοιπόν με το συγκεκριμένο δείκτη η 5G ετοιμότητα της χώρας μας τα προηγούμενα χρόνια ήταν μηδενική.

Η πρόσθετη δυσκολία στο ελληνικό περιβάλλον αφορά το γεγονός ότι με την εξαίρεση μερικών μόνο παραδειγμάτων βαριάς βιομηχανίας και μεγάλων μονάδων παραγωγής, όπου έγκεινται τα πρώτα, προφανή οφέλη του 5G, η ελληνική επιχειρηματικότητα στην πλειοψηφία της αφορά μικρότερης κλίμακας εταιρείες, που στη μεγάλη πλειοψηφία τους δραστηριοποιούνται στον τομέα των υπηρεσιών. Κατά συνέπεια υπάρχει επιτακτική ανάγκη να διερευνηθούν δυσνόητα, σε πρώτη ματιά, οφέλη στο επιχειρηματικό μοντέλο και να αξιολογηθούν οι ευκαιρίες που κρύβει για την Ελλάδα η νέα γενιά κινητής τηλεφωνίας.

Μία ανάγκη που καταγράφεται και στην πρόσφατη μελέτη της Accenture, στην οποία καταναλωτές και επιχειρήσεις εμφανίζονται να γνωρίζουν τα χαρακτηριστικά του 5G, τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα και την προοπτική του να μεταμορφώσει την καθημερινότητα τα επόμενα πέντε χρόνια, όμως προς το παρόν τουλάχιστον δεν έχουν εντοπίσει τις εφαρμογές και τις λύσεις που θα χρησιμοποιήσουν στα πρώτα στάδια ανάπτυξης των δικτύων.

74 άδειες για τοπικά 5G δίκτυα στη Γερμανία
Ενδεικτική περίπτωση του διαφορετικού σημείου εκκίνησης μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών είναι εκείνη της Γερμανίας. Μόλις τον προηγούμενο Σεπτέμβριο η υπεύθυνη ρυθμιστική αρχή BNetzA ανακοίνωσε ότι έχει δώσει ήδη 74 άδειες σε εταιρείες για την ανάπτυξη τοπικών 5G δικτύων. Ανάμεσα στις εταιρείες που κέρδισαν μια τέτοια άδεια συναντάμε μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως την Audi και τη Mercedes Benz, τον πολυεθνικό όμιλο Rohde & Schwarz, ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς (Bayerischer Rundfunk) ακόμα και εταιρεία παραγωγής event (Deutsche Messe AG). Οι παραπάνω άδειες είναι επιπλέον των τοπικών 5G δικτύων που αναπτύσσουν οι εταιρείες κινητής σε συνεργασία με εταιρείες (παράδειγμα της γερμανικής Vodafone με την Lufthansa στο Αμβούργο).  Στις περισσότερες των περιπτώσεων των τοπικών δικτύων οι εταιρείες κινητής παρακάμπτονται, με χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό του 5G δικτύου των γερμανικών σιδηροδρόμων, που έχει αναλάβει η Nokia.
Αντίστοιχη πρόβλεψη για παραχώρηση φάσματος σε τοπικά 5G δίκτυα υπάρχει και στην Ελλάδα.

5G, μοχλός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας

Μία από τις βασικές εκτιμήσεις της ίδιας μελέτης «Fuel for Innovation: Greece’s Race to 5G» της Accenture είναι ότι το 5G μπορεί να λειτουργήσει ως μοχλός ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία, καθώς διαπιστώνεται ότι έχει τη δυνατότητα να αυξήσει το ΑΕΠ έως και 6,27 δισ. δολάρια στο χρονικό διάστημα 2022-2028 και να δημιουργήσει μέχρι και 46.000 νέες θέσεις εργασίας.

Αντίστοιχα, η πρόσφατη μελέτη της EY ανεβάζει τον πήχη της προστιθέμενης αξίας του 5G στην ελληνική οικονομία σε έως και 12,4 δισ. ευρώ και τις νέες θέσεις εργασίας στις 69.000 μέχρι το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας. Βασικό συμπέρασμα της συγκεκριμένης μελέτης είναι ότι “τα δίκτυα 5G θα λειτουργήσουν ως καταλύτης και πολλαπλασιαστής του ψηφιακού μετασχηματισμού της ελληνικής κοινωνίας, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και βελτιώνοντας τη ζωή των πολιτών”.

Η ανάγκη των οικοσυστημάτων

Όμως, βασική προϋπόθεση για την επαλήθευση των εκτιμήσεων προβάλλεται η ανάγκη της δημιουργίας οικοσυστημάτων, μέσα από τα οποία θα αντιμετωπιστούν οι προκλήσεις που φέρνει η νέα γενιά της κινητής τηλεφωνίας για τις επιχειρήσεις. Ειδικότερα, στην μελέτη της Accenture καταγράφεται ότι το 57% των εταιρειών κρίνουν ως κεντρικό το ρόλο του οικοσυστήματος, εκτιμώντας ότι οι συνεργασίες εντός του κλάδου τους για τη δημιουργία ενός τέτοιου οικοσυστήματος θα είναι επωφελείς για όλους τους συμμετέχοντες, μεγιστοποιώντας την αξία του δικτύου.

Ακόμα πιο σαφής είναι στα συμπεράσματά της η μελέτη της EY. “Με δεδομένο το περιορισμένο βιομηχανικό αποτύπωμα της χώρας, η γέννηση και ανάπτυξη τεχνολογικά προηγμένων επιχειρήσεων και οικοσυστημάτων καινοτομίας, αποτελούν, ίσως, μονόδρομο για ένα νέο αναπτυξιακό μοντέλο για την Ελλάδα”.

Άποψη που συμμερίζονται και οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας, οι οποίες έχουν δεσμευτεί ότι θα πετύχουν 60% πληθυσμιακή κάλυψη σε βάθος τριετίας, άρα θα ήθελαν και μια πιο γρήγορη απόσβεση της επένδυσής τους. Στην επένδυση αυτή, που εκτιμάται ότι θα είναι μεγαλύτερη από οποιοδήποτε άλλο roll out προηγούμενης γενιάς κινητής τηλεφωνίας θα πρέπει να προσμετρηθεί και εκείνη σε ανθρώπινο δυναμικό, καθώς ο τρόπος λειτουργίας των 5G δικτύων απαιτεί νέες δεξιότητες.

Στο ίδιο μήκος κλίματος εμφανίζεται και η Πολιτεία, αντιλαμβανόμενη τη στρατηγική διάσταση του 5G. Προς την κατεύθυνση αυτή το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης προχώρησε πρόσφατα στην ίδρυση του επενδυτικού κεφαλαίου (fund) «Φαιστός», με αποκλειστικό σκοπό τη δημιουργία και χρηματοδότηση ενός οικοσυστήματος εταιρειών με αποκλειστικό αντικείμενο υπηρεσίες και εφαρμογές που θα «τρέχουν» πάνω από τα δίκτυα 5G.

Το συγκεκριμένο 5G Development Fund θα συγκροτηθεί με κεφάλαια από τα έσοδα της δημοπρασίας για τις συχνότητες της νέας γενιάς κινητής τηλεφωνίας που θα πραγματοποιηθεί στο τέλος του 2020, αποτελώντας μάλιστα εκτός από μία αναγκαία, όπως τονίζεται πρωτοβουλία και μια παγκόσμια καινοτομία, καθώς σε καμία άλλη χώρα τα έσοδα από τις συχνότητες δεν επιστρέφονται στην ανάπτυξης της αγοράς. Όπως έχει γίνει γνωστό, το fund Φαιστός θα προικιστεί με το 25% των εσόδων της δημοπρασίας, δηλαδή με 80-100 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις.

Κλάδοι με 5G προοπτικές

Επιστρέφοντας στην μελέτη της Accenture, αυτή διακρίνει αρκετούς τομείς στους οποίους θα πρέπει να δοθεί έμφαση για τη δημιουργία οικοσυστημάτων, διαθέτοντας σημαντικές προοπτικές. Ανάμεσά τους συναντάμε, εκτός της βιομηχανίας, εκείνους του τουρισμού, της γεωργίας, της δημόσιας ασφάλειας, της ενέργειας και των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας, αλλά και των «έξυπνων σταδίων». Προκειμένου όμως να επωφεληθούν οι παραπάνω κλάδοι είναι απαραίτητο να υπάρξουν συγκεκριμένες εφαρμογές και λύσεις, έτσι ώστε οι επιχειρήσεις να πειστούν για να προχωρήσουν στις απαραίτητες επενδύσεις.